Khủng hoảng, điện hạt nhân và AI định hình ngành xây dựng toàn cầu năm 2025
Năm 2024 chứng kiến những bước ngoặt kinh tế, công nghệ và địa chính trị, xu hướng nào sẽ định hình ngành xây dựng trong năm 2025?
Trung Quốc: Tái cơ cấu thị trường bất động sản
Trung Quốc đang bước vào giai đoạn tái thiết nền kinh tế trong năm tới, đối mặt với ba thách thức lớn: tỷ lệ thất nghiệp của người trẻ ở mức cao, đầu tư nước ngoài sụt giảm và gánh nặng nợ công. Tình hình càng trở nên phức tạp khi Tổng thống đắc cử Donald Trump đe dọa tăng thuế quan.
Kỷ nguyên bùng nổ bất động sản kéo dài nhiều thập kỷ tại Trung Quốc đã chính thức khép lại sau vụ việc Evergrande. Chính sách "ba lằn ranh đỏ" được Bắc Kinh ban hành năm 2020 nhằm kiểm soát đầu cơ đã dẫn đến khủng hoảng thanh khoản trong ngành, kéo theo sự sụt giảm mạnh mẽ trong lĩnh vực xây dựng nhà ở.
Theo số liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc được Financial Times trích dẫn, tính đến tháng 4/2024, tổng diện tích nhà mới chưa bán được là 745,5 triệu mét vuông - tương đương khoảng 8,3 triệu căn hộ (tính theo diện tích trung bình 90m2/căn). Đáng chú ý hơn, Bloomberg Intelligence cho biết có tới 48 triệu căn nhà đã bán nhưng chưa thể hoàn thiện do thiếu vốn.
Thành phố Thâm Quyến tiên phong triển khai giải pháp khi trở thành đô thị cấp 1 đầu tiên công bố kế hoạch thu mua nhà tồn kho để chuyển đổi thành nhà cho thuê giá rẻ. Đến nay, 10 thành phố khác đã noi gương thực hiện nhằm “giải cứu” thị trường bất động sản.
Với tỷ trọng 63% trong tổng số công trình xây dựng năm 2021, sự suy giảm của lĩnh vực nhà ở tạo ra tác động sâu rộng đến lực lượng lao động xây dựng.
Tháng 11/2024, chính quyền trung ương đã phải can thiệp, yêu cầu các địa phương giải quyết nợ lương cho công nhân xây dựng nhập cư, sau khi ghi nhận nhiều vụ bạo lực xã hội nghiêm trọng xuất phát từ tình trạng áp lực, căng thẳng kéo dài.
“Đầu tàu kinh tế châu Âu” giữa cơn khủng hoảng
Khủng hoảng chính trị tại Đức lên đến đỉnh điểm vào tháng 11/2024 khi Thủ tướng Olaf Scholz sa thải Bộ trưởng Tài chính Christian Lindner sau bất đồng về ngân sách, đánh dấu sự tan rã của liên minh cầm quyền giữa ba đảng SPD, Xanh và FDP. Diễn biến này đe dọa làm trì hoãn các kế hoạch đầu tư cơ sở hạ tầng quan trọng của quốc gia.
Tình trạng xuống cấp nghiêm trọng của hệ thống giao thông Đức đã bộc lộ rõ sau sự cố sập Cầu Carola tại Dresden vào tháng 9/2024. Công trình này được xây dựng từ thập niên 1960 và sự cố đã làm dấy lên lo ngại về tình trạng của hàng nghìn cây cầu tương tự trên toàn quốc.
Theo báo cáo của đài DW hồi tháng 6, khoảng 5.000 cây cầu trên hệ thống đường cao tốc của Đức đang cần được tu sửa hoặc xây dựng lại. Tuy nhiên, việc phân bổ ngân sách cho các dự án này có thể bị trì hoãn đến mùa thu do cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào tháng 2/2025 và quá trình đàm phán thành lập liên minh mới sau đó.
Thách thức càng trở nên nan giải khi Đức phải tuân thủ quy định về giới hạn nợ công trong hiến pháp, vốn chỉ cho phép thâm hụt ngân sách liên bang không vượt quá 0,35% GDP. Điều này đặt ra bài toán khó về cân đối nguồn lực cho việc nâng cấp cơ sở hạ tầng trong bối cảnh ngân sách hạn hẹp.
Ngành xây dựng quốc phòng nhận đầu tư khủng
Trong bối cảnh xung đột Ukraine - Nga bước sang năm thứ ba, lĩnh vực xây dựng phục vụ quốc phòng đang trở thành tâm điểm chú ý tại châu Âu sau nhiều thập kỷ hòa bình tương đối.
Các quốc gia Đông Âu bao gồm: Estonia, Latvia, Lithuania và Ba Lan đã đề nghị Liên minh châu Âu (EU) hỗ trợ chi phí xây dựng các công sự mới dọc biên giới với Nga và đồng minh Belarus. Riêng Ba Lan đã dành 2,5 tỷ euro cho dự án tuyến phòng thủ "East Shield".
Tại Đức, vào tháng 2, nhà sản xuất vũ khí Rheinmetall đã khởi công một nhà máy trị giá 300 triệu euro tại Lower Saxony để sản xuất đạn pháo – một mặt hàng được đánh giá thiếu hụt nghiêm trọng trong cuộc chiến Ukraine. Tháng này, công ty cũng ký hợp đồng với Chính phủ Lithuania để xây dựng một nhà máy đạn pháo trị giá 180 triệu euro tại nước này.
Tháng 3, Romania khởi công xây dựng căn cứ không quân lớn nhất NATO – vượt qua căn cứ Ramstein của Đức – với dự án trị giá 2,7 tỷ USD tại Mihail Kogalniceanu, gần cảng Biển Đen Constanta. Khi hoàn thành, căn cứ sẽ trải dài khoảng 30 km², có sức chứa 10.000 nhân sự cùng gia đình.
Vào tháng 8, Lithuania bắt đầu xây dựng một căn cứ quân sự rộng 170 ha, cách biên giới Belarus khoảng 20 km, để bố trí khoảng 4.000 binh sĩ Đức sẵn sàng chiến đấu. Bộ Quốc phòng Lithuania mô tả đây là "cơ sở hạ tầng quân sự lớn nhất trong lịch sử Lithuania".
Robot và tự động hóa
Năm 2024 đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ robot vào ngành xây dựng, khi ngành này tìm kiếm giải pháp đối phó với tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng trên toàn cầu.
Tập đoàn xây dựng Strabag đã ghi dấu ấn với việc triển khai thành công hệ thống máy trải nhựa đường tự động trên cao tốc A9 của Áo trong tháng 10. Công nghệ tiên tiến này tích hợp định vị vệ tinh, hệ thống cảm biến phát hiện vật thể và giám sát nhiệt độ bề mặt đường theo thời gian thực. Đặc biệt, hệ thống còn có khả năng lắp đặt các cấu kiện bê tông đúc sẵn như rào chắn, máng xối và hệ thống thoát nước.
Trong lĩnh vực nhà ở, Ireland đã đi đầu với dự án nhà ở xã hội in 3D đầu tiên trên thế giới tại Dundalk, Quận Louth. Dự án bao gồm ba căn nhà 3 phòng ngủ, mở ra triển vọng mới cho việc ứng dụng công nghệ in 3D vào xây dựng nhà ở quy mô lớn, vượt ra khỏi phạm vi các dự án thử nghiệm đơn lẻ trước đây.
Đáng chú ý, dự án phát triển kinh tế Neom của Ả Rập Xê Út đã thể hiện tầm nhìn chiến lược khi rót vốn vào GMT Robotics - công ty công nghệ Đan Mạch chuyên phát triển robot lắp ráp và xử lý cốt thép. Startup này, được thành lập năm 2020, đang tiên phong trong việc tự động hóa một trong những công đoạn phức tạp nhất của ngành xây dựng.
Nhu cầu điện hạt nhân tăng vọt nhờ AI
Năm 2024 chứng kiến một bước ngoặt bất ngờ khi các gã khổng lồ công nghệ chuyển mình trở thành những nhà đầu tư năng lượng hạt nhân, được thúc đẩy bởi nhu cầu năng lượng khổng lồ từ công nghệ AI.
Theo dự báo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế, mức tiêu thụ điện của các trung tâm dữ liệu sẽ tăng từ 35% đến 128% vào năm 2026 do sự phát triển của AI. Trước thực tế này, Larry Ellison, người sáng lập Oracle, đã phải dùng từ "điên rồ" để mô tả mức độ tiêu thụ năng lượng của công nghệ AI.
Giải pháp đang được các công ty công nghệ hướng đến là lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) - công nghệ hạt nhân thế hệ mới cho phép sản xuất hàng loạt và lắp đặt linh hoạt, khắc phục được nhược điểm về thời gian xây dựng kéo dài của các nhà máy điện hạt nhân truyền thống.
Oracle đã công bố kế hoạch xây dựng ba lò SMR để cấp điện cho trang trại máy chủ công suất gigawatt vào tháng 9. Tiếp đó, Google ký kết thỏa thuận với Kairos Power (California) nhằm đảm bảo nguồn điện 500MW từ các lò SMR vào năm 2035. Amazon cũng không đứng ngoài cuộc đua khi tài trợ nghiên cứu khả thi cho dự án bốn lò SMR tổng công suất 320MW tại Washington.
Mặc dù công nghệ SMR vẫn đang trong giai đoạn phát triển và chưa được thương mại hóa rộng rãi, sự tham gia tích cực của các tập đoàn công nghệ hàng đầu dự kiến sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của ngành năng lượng hạt nhân trong năm 2025.
Theo Global Construction Review (GCR)
