Kiến nghị giảm hơn 3.700 tỷ đồng mức bồi thường sân bay Long Thành

Sáng 26/10, Quốc hội nghe tờ trình của Chính phủ về việc điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53 của Quốc hội về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình cho biết, dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành được Quốc hội thông qua năm 2017, với tổng mức đầu tư gần 23.000 tỷ đồng.

Diện tích đất thu hồi là gần 5.400ha, trong đó diện tích đất của dự án sân bay Long Thành là 5.000ha, diện tích đất khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn hơn 280ha, diện tích đất phân khu III của khu tái định cư Bình Sơn là 97ha, diện tích đất khu nghĩa trang là 20 ha.

Về các nội dung điều chỉnh so với chỉ tiêu đã được Quốc hội thông qua: tổng mức đầu tư giảm từ 22.938 tỷ đồng xuống hơn 19.207 tỷ đồng (giảm hơn 3.730 tỷ đồng). Diện tích đất thu hồi cũng được đề xuất giảm từ hơn 5.399ha xuống hơn 5.317ha (giảm 82ha).

Chính phủ cũng đề xuất điều chỉnh thời gian thực hiện dự án đến hết năm 2024 và bổ sung nội dung bố trí tái định cư các hộ dân do thu hồi đất để thực hiện đầu tư 2 tuyến giao thông kết nối T1, T2 vào Khu dân cư, tái định cư Lộc An - Bình Sơn.

Theo tờ trình của Chính phủ, việc điều chỉnh giảm tổng mức đầu tư, giảm diện tích thu hồi đất, bổ sung bố trí tái định cư các hộ dân thuộc 2 tuyến giao thông kết nối Tl, T2 vào Khu dân cư, tái định cư Lộc An - Bình Sơn… không làm tăng tổng mức đầu tư, không tăng diện tích đất thu hồi của Dự án.

Do đó, các điều chỉnh này không thuộc trường họp phải điều chỉnh chủ trương đầu tư và thẩm quyền điều chỉnh là của Thủ tướng. Chính phủ báo cáo Quốc hội các nội dung điều chỉnh trước khi Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh Dự án.

Về nội dung điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án, kéo dài thời gian bố trí vốn đến năm 2024, Bộ trưởng GTVT cho biết thuộc thẩm quyền của Quốc hội do làm tăng thời gian thực hiện dự án so với một số chỉ tiêu đã được Quốc hội phê duyệt.

Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét, thông qua để có cở sở triển khai thực hiện công việc tiếp theo.

Về lý do điều chỉnh kéo dài thời gian thực hiện và bố trí vốn cho dự án, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Đây là dự án có khối lượng công việc rất lớn, phức tạp do liên quan đến người dân, chế độ, chính sách xã hội..., đòi hỏi phải cẩn trọng, tỉ mỉ và phối hợp của nhiều ban, ngành liên quan.

Ngoài ra, nhiều hộ dân bị vướng mắc về giấy tờ đất (chuyển nhượng viết tay, vô chủ...), cần phải kéo dài thời gian xác minh và gặp nhiều khó khăn trong công tác đền bù.

Một số nguyên nhân khác do giá cả vật tư, vật liệu tăng cao; nguồn cung ứng sản xuất vật tư, vật liệu bị đứt gãy; lực lượng lao động khan hiếm sau giãn cách đã ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện.

Để có cơ sở triển khai thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho dự án, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét, thông qua việc kéo dài thời gian thực hiện dự án đến hết năm 2024; kéo dài thời gian giải ngân đối với hơn 966 tỷ đồng thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 và hơn 1.500 tỷ đồng thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 đến hết năm 2024.

Chính phủ cũng kiến nghị đưa vào Nghị quyết Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành và giải ngân số vốn hơn 2.510 tỷ đồng đến hết năm 2024.

Thẩm tra báo cáo ngay sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhận định tiến độ triển khai thực hiện dự án là rất chậm, không đáp ứng yêu cầu đặt ra là việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được triển khai một lần và hoàn thành trước năm 2021.

Do đó, cần thiết phải điều chỉnh thời gian thực hiện dự án và cho phép kéo dài thời gian giải ngân vốn để Kho bạc Nhà nước tiếp tục giải ngân đối với khối lượng đã hoàn thành dự án thành phần; chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân còn lại của dự án.

Ủy ban Kinh tế nhất trí với kiến nghị cho phép kéo dài thời gian thực hiện dự án đến hết năm 2024 nhưng đề nghị đánh giá việc tạm ứng ngân sách địa phương chi trả cho kinh phí liên quan của Dự án từ năm 2021 đến 2023.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ làm rõ việc điều chỉnh về thời gian chuẩn bị và thực hiện dự án “đến hết năm 2024” thay vì “hoàn thành trước năm 2021” ảnh hưởng như thế nào đến thời gian và lộ trình thực hiện giai đoạn 1 của dự án.

Về đề xuất kéo dài thời gian giải ngân số vốn hơn 2.510 tỷ đồng đến hết năm 2024, ông Vũ Hồng Thanh nhận định là cần thiết, song Chính phủ cần làm rõ số kinh phí chưa giải ngân hết của năm 2020, 2021 đã được chuyển nguồn hay chưa, có đủ điều kiện để báo cáo Quốc hội cho phép kéo dài phần vốn này đến hết năm 2024 hay không.