Kiên quyết mua dầu Nga, quốc gia châu Á bị ông Trump gửi tối hậu thư: Thủ tướng lập tức ra chỉ thị nóng

Ấn Độ đang nhanh chóng tìm cách ứng phó với nguy cơ thiệt hại kinh tế sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa sẽ áp thuế cao hơn. Thông tin này khiến các quan chức ở New Delhi "sốc" và chưa biết nên phản ứng ra sao.

Vào thứ Ba (ngày 5/8), ông Trump nhấn mạnh: “Chúng tôi đã ấn định mức thuế 25% nhưng tôi nghĩ mình sẽ tăng đáng kể mức thuế này trong 24 giờ tới, bởi vì Ấn Độ đang mua dầu của Nga”.

Chính phủ Thủ tướng Narendra Modi đang chuẩn bị cho kịch bản Mỹ áp thuế cao hơn, đồng thời tìm cách giảm thiểu thiệt hại kinh tế. Ông Modi kêu gọi người dân ưu tiên mua hàng nội địa để bù đắp sụt giảm nhu cầu toàn cầu. Bộ Thương mại và Công nghiệp đang xem xét các biện pháp hỗ trợ cho những ngành dễ bị tổn thương nhất như trang sức, đá quý và dệt may.

Dù vậy, các quan chức khẳng định sẽ tiếp tục tìm kiếm các kênh đối thoại hậu trường nhằm hạ nhiệt căng thẳng.

Ấn Độ đã trở thành tâm điểm chỉ trích của ông Trump trong những tuần gần đây vì mối quan hệ thương mại với Nga – nhà cung cấp dầu mỏ và thiết bị quân sự lớn nhất của New Delhi. Ông Trump đặt hạn chót cho Tổng thống Nga Vladimir Putin đến ngày 8/8 để đạt thỏa thuận ngừng bắn với Ukraine và đang tăng cường áp lực lên các quốc gia như Ấn Độ và Trung Quốc – những nước vẫn mua dầu Nga, góp phần duy trì nền kinh tế Nga.

Chính phủ Modi cho đến nay vẫn giữ vững lập trường, cho rằng họ đang bị Mỹ chỉ trích một cách vô lý. Các quan chức cho biết sẽ không chỉ đạo các nhà máy lọc dầu ngừng nhập dầu từ Nga.

Trước đó, các quan chức thương mại Ấn Độ đã đàm phán với chính quyền Mỹ về một thỏa thuận thương mại, với mức thuế có thể dưới 20%. Tuy nhiên, giọng điệu của ông Trump đã thay đổi hồi tháng trước khi ông đe dọa áp thuế cao hơn đối với Ấn Độ và các nước thuộc nhóm BRICS, cho rằng nhóm này có lập trường chống Mỹ. Sau đó vài ngày, ông lại cảnh báo sẽ áp dụng biện pháp trừng phạt tài chính với các nước mua dầu từ Nga.

Tính từ đầu năm, Ấn Độ mua khoảng 1,7 triệu thùng dầu mỗi ngày từ Nga, toàn bộ qua đường biển. Trong khi đó, Trung Quốc mua khoảng 2 triệu thùng mỗi ngày, bao gồm cả nhập khẩu qua đường ống nội địa.

Để đối phó với nguy cơ bị tăng thuế, Chính phủ Ấn Độ đang cân nhắc đẩy nhanh kế hoạch xúc tiến xuất khẩu được công bố trong ngân sách tháng 2, theo đó phân bổ 22,5 tỷ rupee (tương đương 256 triệu USD) hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu. Một số nguồn tin cho biết số tiền này có thể được tăng lên nhằm giúp doanh nghiệp cạnh tranh với các đối thủ khu vực đang hưởng mức thuế thấp hơn, khoảng 15-20%.

Chính phủ ông Modi cũng đang xem xét việc nới lỏng các quy định tiếp cận thị trường sữa để xoa dịu ông Trump, theo các nguồn tin nắm rõ vấn đề. Các cuộc thảo luận xoay quanh việc cho phép nhập khẩu có giới hạn một số sản phẩm sữa như phô mai không sản xuất trong nước hoặc sữa đặc, với điều kiện có nhãn rõ ràng về nguồn thức ăn chăn nuôi.

Ấn Độ hiện đánh thuế cao tới 60% đối với các sản phẩm sữa nhằm bảo vệ ngành sản xuất trong nước và duy trì các tiêu chuẩn tôn giáo nghiêm ngặt, cấm nhập các sản phẩm từ gia súc được nuôi bằng thức ăn có nguồn gốc động vật. Nếu nới lỏng, đây sẽ là nhượng bộ lớn, vì ngay cả trong Hiệp định thương mại tự do gần đây với Anh, Ấn Độ cũng không mở cửa ngành sữa.

Các nhà kinh tế ước tính mức thuế 25% có thể làm giảm 0,3 điểm phần trăm tăng trưởng GDP của Ấn Độ. Bà Pranjul Bhandari, Kinh tế trưởng tại HSBC Holdings cảnh báo nếu Mỹ áp thêm các hình phạt, tăng trưởng sẽ tiếp tục suy giảm, kéo theo sụt giảm đầu tư và dòng vốn.

Một đánh giá nội bộ của Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ cho thấy mức thuế 25% có thể ảnh hưởng đến 10% giá trị xuất khẩu của Ấn Độ trong quý III (tháng 7 đến tháng 9).

Các đối thủ chính trị của ông Modi nhân cơ hội chỉ trích mối quan hệ thân thiết trước đây giữa ông và ông Trump. “Chúng ta đang bị đe dọa rằng sẽ có mức thuế trên 25% và không được mua dầu từ Nga. Tình bạn này quá đắt đỏ”, ông Jairam Ramesh, lãnh đạo cấp cao của Đảng Quốc đại, phát biểu trước báo giới.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định Ấn Độ khó có khả năng đáp trả mà sẽ tiếp tục tìm cách đối thoại. Bà Indrani Bagchi, CEO của Trung tâm nghiên cứu Ananta tại Delhi, cho biết: “Tôi nghĩ Chính phủ sẽ kiểm soát tình hình, không để leo thang căng thẳng. Dù ông Trump giận dữ cá nhân, Ấn Độ vẫn muốn tiếp tục đàm phán thương mại”.

Theo bà Bagchi, ông Trump dường như đang chờ ông Modi gọi điện và “nhượng bộ giống như các nước khác đã làm”. Tuy nhiên, bà khẳng định: “Đó không phải là phong cách của Ấn Độ”.