Lộ diện các vị trí đề xuất làm 4 khu thương mại tự do tại TP. HCM

Theo báo cáo của Sở Công Thương TP. HCM về tình hình triển khai các đề án nghiên cứu Khu thương mại tự do (FTZ), hiện thành phố đang triển khai 4 đề án.

Trong số này, Khu thương mại tự do gắn với cảng biển khu vực Cái Mép Hạ (thuộc phường Tân Phước và Tân Hải, địa bàn Bà Rịa - Vũng Tàu cũ) đã được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định 1629/QĐ-TTg ngày 16/12/2024, đồng thời đưa vào quy hoạch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

Dự án có diện tích 3.764ha, chia thành ba phân khu: Khu đầu mối giao thông vận tải (cảng biển, cảng thủy nội địa, ga đường sắt) hơn 1.735ha; khu kho bãi logistics và công nghiệp hơn 1.178ha; khu công nghiệp công nghệ cao, đô thị và dịch vụ khoảng 850 ha.

Về tiến độ, ngày 12/6, Bộ Tài chính đã gửi văn bản lấy ý kiến các bộ, ngành và địa phương về đề án; đến ngày 8/7, Bộ Công Thương đã có văn bản phản hồi.

Khu thương mại tự do Cần Giờ được định hướng quy mô 1.000-2.000ha, gắn với Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và vịnh Gành Rái. Hiện dự án đang trong giai đoạn nghiên cứu, Sở Công Thương tham mưu UBND TP kiện toàn Tổ nghiên cứu.

Tại địa bàn Bình Dương cũ, Khu thương mại tự do Bàu Bàng rộng khoảng 100ha, nằm trên tuyến đường sắt TP. HCM - Lộc Ninh (dài 53,63km, từ ga An Bình đến ga Bàu Bàng), nhằm kết nối khu vực này với các trung tâm hàng hóa của Bình Dương cũ, cảng Cái Mép - Thị Vải và cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh).

Cùng tuyến đường sắt này, Khu thương mại tự do phường An Bình (TP Dĩ An cũ) cũng có diện tích khoảng 100ha, phục vụ kết nối tương tự. Tuy nhiên, cả hai dự án trên chưa thể triển khai do tuyến đường sắt quốc tế Bàu Bàng vẫn ở bước nghiên cứu.

Sở Công Thương đánh giá, các đề án FTZ nhận được sự quan tâm và chỉ đạo sát sao từ Trung ương đến địa phương, đồng thời thu hút sự chú ý của nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước, trong đó có DP World, Vingroup, liên danh Geleximco.

Tuy nhiên, khung pháp lý cho mô hình này còn thiếu, đặc biệt là các chính sách đặc thù như miễn giảm thuế, ưu đãi đầu tư, đất đai… vẫn chưa phù hợp với quy định hiện hành hoặc chưa được đề cập.

Bên cạnh đó, sau khi thực hiện chủ trương nhập tỉnh, quy mô kinh tế và địa giới hành chính TP. HCM đã thay đổi, đòi hỏi phải khảo sát và đánh giá lại thực trạng phát triển ngành logistics, chuỗi cung ứng vùng, tận dụng thế mạnh của ba khu vực: Bình Dương (công nghiệp), Bà Rịa - Vũng Tàu (kinh tế biển, logistics), TP. HCM (tài chính quốc tế).

Từ đó, Sở Công Thương kiến nghị UBND TP đề xuất Chính phủ phê duyệt đề án FTZ và xây dựng chiến lược phát triển giai đoạn 2021-2030, coi đây là công cụ chính sách quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng. Đồng thời, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành xây dựng cơ chế ưu đãi mở, linh hoạt và đa dạng nhằm thu hút đầu tư, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại.

Sở cũng đề xuất Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. HCM quan tâm đến chính sách thành lập khu thương mại tự do khi sửa đổi Nghị quyết 98.