Luật hóa tài sản số: Ngăn chặn rửa tiền, mang lại lợi ích cho nền kinh tế

Tài sản số thiếu hành lang pháp lý rõ ràng

Trong bối cảnh công nghệ blockchain và tài sản mã hóa đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu, Việt Nam đứng trước cơ hội lớn để khẳng định vị thế trong nền kinh tế số. Tuy nhiên, việc thiếu một hành lang pháp lý rõ ràng đang đặt ra nhiều thách thức trong quản lý tài sản mã hóa, từ bảo vệ nhà đầu tư, thu thuế, đến phòng chống các rủi ro như rửa tiền.

Xây dựng khung pháp lý phù hợp không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là chìa khóa để Việt Nam tận dụng tiềm năng của loại tài sản mới này.

Tại Việt Nam, tài sản số đang thiếu hành lang pháp lý rõ ràng.

Dưới góc nhìn chuyên gia, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam cho rằng, cần chú trọng vào các vấn đề như công nhận tài sản số, tiền số; xây dựng chính sách thuế với tài sản số, tiền số; ngăn chặn rửa tiền thông qua tiền số, tài sản số; bảo đảm an toàn thông tin và dữ liệu cá nhân khi giao dịch tài sản số, tiền số.

“Khi được luật hóa, các giao dịch của tài sản số, tiền số được hợp pháp, minh bạch hơn, tăng cường công tác quản lý của nhà nước. Đặc biệt, khi Luật Công nghiệp công nghệ được ban hành, sẽ làm giảm nguy cơ gian lận, rửa tiền và các hoạt động phi pháp liên quan đến tài sản số. Nếu xây dựng được hệ thống quản lý hiệu quả cho các loại tài sản mã hóa sẽ bảo đảm được tính minh bạch và an toàn thông tin”, ông Trung phân tích.

Tương tự, PGS. TS Nguyễn Thanh Bình, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Kinh doanh trên ứng dụng blockchain, RMIT Việt Nam cũng cho rằng, khi tài sản mã hóa được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới, việc chính phủ quản lý hoặc ít nhất là cung cấp hướng dẫn và giám sát theo quy định trong lĩnh vực mới nổi này là rất quan trọng.

“Nếu được quản lý đúng cách, việc thí điểm và triển khai chính thức giao dịch tiền mã hóa có thể mang lại lợi ích đáng kể cho nền kinh tế và hệ thống tài chính của Việt Nam. Tiền mã hóa có thể giảm đáng kể chi phí giao dịch và cải thiện hiệu quả thanh toán xuyên biên giới, tạo ra cơ sở mới để chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam thu hút đầu tư nước ngoài, hỗ trợ mục tiêu trở thành trung tâm tài chính toàn cầu, đồng thời phát triển tài chính toàn diện trong xã hội”, ông Bình chia sẻ.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cũng chỉ ra rằng, việc xây dựng một khuôn khổ pháp lý toàn diện cho các giao dịch tài sản mã hóa đang gặp không ít thách thức. Bởi, lĩnh vực này đang phát triển nhanh chóng và đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách phải luôn linh hoạt.

Cụ thể, theo LS. Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SB Law, Việt Nam đã điểm qua ba thách thức lớn khi xây dựng hành lang pháp lý cho tài sản số.

Thứ nhất, thiếu khung pháp lý rõ ràng và nhất quán về tài sản số. Việc thiếu một định nghĩa pháp lý rõ ràng dẫn đến khó khăn trong việc xác lập quyền sở hữu, giao dịch, thừa kế, cầm cố, thế chấp tài sản số, cũng như cơ chế bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan trong tranh chấp.

Thứ hai, tài sản số, đặc biệt là tiền mã hóa và các sản phẩm tài chính phi tập trung (DeFi), mang đến nhiều lợi ích nhưng cũng đi kèm với nguy cơ bị lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền, trốn thuế và tài trợ khủng bố.

Thứ ba, việc ban hành quy định pháp luật về tài sản số cần tính đến yếu tố đổi mới sáng tạo, tránh kìm hãm sự phát triển của công nghệ blockchain, fintech và tài chính phi tập trung.

Ngoài ra, Việt Nam cũng cần cân nhắc cách thức quản lý các mô hình tài chính phi tập trung, nơi không có trung gian tài chính truyền thống.

>>SEC bất ngờ hủy bỏ vụ kiện Coinbase, thị trường tiền điện tử sắp bước vào thời kỳ hoàng kim?

Sandbox có thể thu hút nhà đầu tư và doanh nghiệp công nghệ tài chính quốc tế

Tại buổi làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, Tổng Bí thư Tô Lâm nhất trí với đề xuất cần sớm quản lý tiền số như một tài sản ảo để hạn chế tác động tiêu cực và đóng góp cho kinh tế. Tổng Bí thư giao Quốc hội và Chính phủ nhanh chóng thể chế hóa, đề xuất áp dụng cơ chế thí điểm (sandbox) và lập sàn giao dịch để kiểm soát lĩnh vực này.

Sandbox có thể thu hút nhà đầu tư và doanh nghiệp công nghệ tài chính quốc tế.

TS. Phạm Nguyễn Anh Huy, RMIT Việt Nam cho biết, việc thí điểm giao dịch tiền mã hóa trong khuôn khổ sandbox trong tương lai gần có thể mang lại những hiểu biết quý giá và giúp Việt Nam khai thác lợi ích của tài chính số, với điều kiện là việc thí điểm phải được giám sát cẩn thận và có kế hoạch dự phòng rõ ràng cho những rủi ro phát sinh không lường trước.

“Bằng cách hạn chế phạm vi và quy mô của các giao dịch tiền mã hóa trong sandbox, các cơ quan quản lý có thể theo dõi chặt chẽ thị trường, xác định lỗ hổng tiềm ẩn và xây dựng các chính sách có mục tiêu mà không khiến hệ thống tài chính rộng lớn hơn phải chịu rủi ro lớn”, ông Huy nói.

Còn theo LS. Nguyễn Thanh Hà, việc áp dụng cơ chế sandbox cho lĩnh vực fintech và giao dịch tài sản mã hóa là bước đi quan trọng, giúp cơ quan quản lý vừa theo dõi, đánh giá tác động, vừa điều chỉnh kịp thời để cân bằng giữa đổi mới và kiểm soát rủi ro.

Theo ông Hà, Sandbox cho phép doanh nghiệp thử nghiệm sản phẩm tài chính trong môi trường có kiểm soát, giúp nhà quản lý nắm bắt thực tiễn thị trường và xây dựng khung pháp lý phù hợp. Đồng thời, cơ chế này giúp hạn chế rủi ro về gian lận, rửa tiền và tài trợ khủng bố khi các giao dịch được giám sát chặt chẽ.

Hơn nữa, sandbox có thể thu hút nhà đầu tư và doanh nghiệp công nghệ tài chính quốc tế, tạo tiền đề phát triển trung tâm tài chính khu vực tại Việt Nam. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả, cần quy định rõ tiêu chí tham gia, phạm vi thử nghiệm, cơ chế đánh giá rủi ro và biện pháp xử lý khi phát sinh vấn đề. Việc phối hợp giữa các cơ quan quản lý cũng là yếu tố then chốt để đảm bảo triển khai đồng bộ.

“Có thể nói, sandbox là công cụ hữu ích để phát triển thị trường tài sản mã hóa nhưng cần triển khai thận trọng, đảm bảo quản lý chặt chẽ mà không cản trở đổi mới”, ông Hà lưu ý.

>>Dân Hồng Kông đổ xô giao dịch vàng khi giá liên tục lập đỉnh