Nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á lên kế hoạch xây dựng 2 nhà máy điện hạt nhân, kêu gọi đầu tư từ cả Nga và Mỹ

Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto và đội ngũ cố vấn đã phác thảo một mục tiêu đầy tham vọng: tăng thêm hơn 100 gigawatt điện trong vòng 15 năm tới, với ít nhất 75% từ các nguồn năng lượng tái tạo và sạch, bao gồm cả hạt nhân. Quốc gia Đông Nam Á này cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2060.

Ông Hashim Djojohadikusumo, anh trai của Tổng thống và là cố vấn hàng đầu, tiết lộ tại Hội nghị thượng đỉnh thường niên của Liên Hợp Quốc về khí hậu năm 2024 (COP29) rằng Indonesia sẽ bổ sung 5 gigawatt từ năng lượng hạt nhân. Kế hoạch cụ thể là xây dựng hai nhà máy với quy mô khác nhau, trong đó một cơ sở lớn ở miền Tây Indonesia có thể sản xuất tới 2 gigawatt.

An toàn được đặt lên hàng đầu trong dự án này. Ông Hashim nhấn mạnh việc lựa chọn địa điểm phải ở khu vực ít nguy cơ động đất để tránh các rủi ro tiềm ẩn. Bên cạnh các lò phản ứng lớn, Indonesia còn quan tâm tới việc phát triển "lò phản ứng mô-đun nhỏ nổi" với công suất lên tới 300 megawatt.

Ngoại giao năng lượng cũng được Indonesia chủ động thúc đẩy. Tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Rio de Janeiro, Tổng thống Prabowo đã kêu gọi các doanh nghiệp Brazil đầu tư vào dự án. Trước đó, vào tháng 8, ông đã thảo luận về khả năng hợp tác với Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc xây dựng lò phản ứng với sự hỗ trợ của Rosatom.

Indonesia đang tiến hành các cuộc đàm phán quan trọng với Mỹ với kế hoạch vận hành nhà máy điện hạt nhân đầu tiên vào năm 2036.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch Phát triển Quốc gia - Vivi Yulaswati tiết lộ với Reuters rằng Indonesia đang mở rộng các lựa chọn công nghệ, bao gồm cả lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) và công nghệ hạt nhân truyền thống. Quyết định này nhằm giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của quốc gia Đông Nam Á có dân số trên 275 triệu người.

Dự án hạt nhân đứng trước nhiều thách thức, đặc biệt là vấn đề an toàn. Indonesia nằm trong khu vực có nguy cơ động đất cao, khiến việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân trở nên nhạy cảm. Bà Yulaswati thừa nhận con đường phía trước còn rất dài, cần sự phê duyệt của Tổng thống và sự hợp tác của các đối tác quốc tế.

Hiện tại, hơn một nửa nguồn điện của Indonesia được cung cấp bởi than, trong khi các nguồn năng lượng sạch chỉ chiếm chưa đến 15%. Quốc gia này đặt mục tiêu táo bạo là phát triển 75 gigawatt năng lượng tái tạo trong 15 năm tới.

Tuy nhiên, vấn đề tài chính vẫn là rào cản lớn. Mặc dù được hứa hẹn 20 tỷ USD thông qua Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) của G7 vào năm 2022, tiến độ giải ngân ở Indonesia rất chậm. Cho đến nay, JETP mới chỉ phê duyệt 33 dự án khử cacbon trị giá 217,8 triệu USD trong đó có một dự án tăng cường xe điện tại Bali.

Bà Yulaswati cho biết các khoản vay lên tới 6,1 tỷ USD đã được phê duyệt, chủ yếu để nâng cấp lưới điện và phát triển năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, lãi suất vẫn chưa được xác định, và Indonesia đang chỉ trích các nước phương Tây chưa cung cấp nguồn tài chính ưu đãi.

Các dự án JETP dự kiến sẽ chính thức triển khai vào năm tới, trùng với chu kỳ kế hoạch kinh tế 5 năm mới của Indonesia.

Indonesia sở hữu một nguồn tài nguyên uranium với trữ lượng ước tính 78.000 tấn, theo thông tin từ Cơ quan Năng lượng Hạt nhân Quốc gia Indonesia (nay đã giải thể) vào năm 2016. Hiện tại, Cơ quan Nghiên cứu và Đổi mới Quốc gia đảm nhận vai trò nghiên cứu và phát triển hạt nhân của quốc gia này.

Hành trình nghiên cứu hạt nhân của Indonesia có lịch sử hơn nửa thế kỷ. Ba lò phản ứng nghiên cứu đang được phát triển cho kế hoạch điện hạt nhân đầy tham vọng này.

Lò phản ứng Triga 2000 tại Bandung là di sản từ thời kỳ đầu. Được Mỹ hỗ trợ xây dựng và khánh thành vào năm 1965, lò phản ứng này hiện đã ngừng hoạt động. Tuy nhiên, hai lò phản ứng còn lại vẫn đang tiếp tục nhiệm vụ nghiên cứu: một lò do chính Indonesia sản xuất tại Yogyakarta (hoạt động từ năm 1979) và một lò do Đức hợp tác xây dựng ở thành phố Serpong (hoạt động từ năm 1987)

Theo Reuters, SCMP

>> Nhật Bản gặp thách thức lớn trong phát triển điện hạt nhân