Ngân hàng Nhà nước có thể được trao quyền cho vay đặc biệt lãi suất 0%, không cần tài sản đảm bảo

Sáng 20/5, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, thừa uỷ quyền Thủ tướng, trình Quốc hội dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng. Một trong những nội dung đáng chú ý là đề xuất chuyển thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt lãi suất 0%/năm, không có tài sản đảm bảo, từ Thủ tướng sang Ngân hàng Nhà nước.

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, hiện nay, quyền quyết định cho vay đặc biệt trong các trường hợp cấp bách – như để tổ chức tín dụng trả tiền cho người gửi khi có hiện tượng rút tiền hàng loạt, hoặc thực hiện phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc – đang thuộc về Thủ tướng. Tuy nhiên, dự thảo luật lần này đề xuất phân cấp cho Ngân hàng Nhà nước, cho phép cơ quan này quyết định việc cho vay đặc biệt có hoặc không có tài sản bảo đảm, với mức lãi suất 0%/năm.

Việc điều chỉnh thẩm quyền nhằm "triệt để phân cấp, phân quyền, giảm bớt khâu trung gian, rút ngắn thời gian xử lý để đảm bảo kịp thời, an toàn hệ thống tín dụng", bà Hồng nhấn mạnh.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội tán thành đề xuất này. Chủ nhiệm Ủy ban Phan Văn Mãi lưu ý, việc phân cấp cần đi kèm với quy định rõ ràng, minh bạch về trình tự, thủ tục, điều kiện cho vay đặc biệt. Đồng thời, cần có biện pháp kiểm soát chặt chẽ để hạn chế rủi ro, tổn thất có thể phát sinh.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ rà soát lại toàn bộ các quy định hiện hành liên quan đến cho vay đặc biệt để sửa đổi đồng bộ, tránh chồng chéo hoặc gây khó khăn trong quá trình thực hiện.

Ngân hàng Nhà nước có thể được trao quyền cho vay đặc biệt lãi suất 0%, không cần tài sản đảm bảo, thay vì phải chờ quyết định từ Thủ tướng.

Một nội dung quan trọng khác trong dự thảo luật là bổ sung quy định cho phép tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán và xử lý nợ có quyền thu giữ tài sản bảo đảm khi xử lý nợ xấu. Tuy nhiên, quyền này chỉ được thực hiện nếu trong hợp đồng có điều khoản rõ ràng, và việc thu giữ phải tuân thủ quy định pháp luật, không được đơn phương hay vô điều kiện.

Để hạn chế lạm dụng, dự thảo yêu cầu quá trình thu giữ không được vi phạm pháp luật hoặc đi ngược chuẩn mực đạo đức xã hội. Việc thu giữ chỉ được thực hiện bởi chính tổ chức tín dụng hoặc ủy quyền cho công ty quản lý nợ và khai thác tài sản thuộc tổ chức đó.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng việc bổ sung quy định về quyền thu giữ là cần thiết trong bối cảnh nợ xấu nội bảng đang tăng trở lại. Tính đến cuối tháng 7/2024, tỷ lệ nợ xấu nội bảng đạt 4,75%, tăng so với mức 4,3% đầu năm và 2% cuối năm 2022. Riêng nhóm các ngân hàng bị kiểm soát đặc biệt, tỷ lệ này còn cao hơn.

Ủy ban đề xuất Chính phủ cần làm rõ vai trò, trách nhiệm của chính quyền và lực lượng công an cấp xã trong việc đảm bảo an ninh, trật tự khi thực hiện thu giữ tài sản bảo đảm. Đồng thời, yêu cầu Chính phủ quy định chi tiết quy trình, thủ tục và phương án xử lý tài sản sau khi thu giữ để đảm bảo minh bạch, bảo vệ quyền lợi các bên liên quan.

Dự luật sẽ được Quốc hội thảo luận tại tổ vào chiều 20/5, thảo luận tại hội trường vào ngày 29/5 và dự kiến thông qua vào ngày 17/6 tới.

>> Vốn hóa, cổ phần, ngân hàng số: Kỷ nguyên chuyển động mạnh mẽ của ngành ngân hàng Việt năm 2025