Nghịch lý thu nhập và trình độ của người lao động Trung Quốc

Một nghiên cứu mới về tình hình phân bổ và phát triển vốn nhân lực ở Trung Quốc trong giai đoạn 1985 - 2021 cho thấy số năm đi học trung bình của người lao động nước này đã gia tăng đáng kể.

Nghiên cứu này cũng chỉ ra sự suy giảm về lợi ích tài chính của giáo dục, với lợi nhuận thu về giảm dần đối với mỗi năm học thêm một lớp.

Dựa trên dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia, nhiều trường đại học và phòng khảo sát xã hội, báo cáo thường niên này do Đại học Tài chính và Kinh tế Trung ương biên soạn đã trở thành một chỉ báo quan trọng về xu hướng thị trường lao động của Trung Quốc.

Báo cáo chỉ ra rằng từ năm 1985 đến năm 2021, số năm đi học trung bình của lực lượng lao động thành thị tăng từ 8,23 lên 11,69, trong khi ở nông thôn Trung Quốc, con số này tăng từ 5,47 lên 9,24.

Đồng thời, sự chênh lệch giới tính về số năm đi học trung bình của lực lượng lao động đang dần giảm bớt. Tính đến năm 2020, nam giới ở thành thị có trình độ học vấn trung bình là 11,53 năm, trong khi nữ giới có 11,61 năm học. Ở nông thôn, nam giới dành 9,30 năm để đi học, trong khi nữ là 9,06 năm.

Mặc dù đã có sự cải thiện nhưng lợi ích kinh tế thu được từ mỗi năm học thêm, đặc biệt là đối với phụ nữ ở thành thị, lại giảm sút.

Ví dụ, năm 2008, nam giới tại thành thị Trung Quốc có thể mong đợi thu nhập tăng 8,3% sau mỗi năm học thêm. Tuy nhiên, đến năm 2020, tỷ lệ này giảm xuống còn 5,7%. Tương tự, phụ nữ thành thị chứng kiến tỷ lệ giảm từ 10% xuống 6%.

Giáo sư Li Haizheng, người đứng đầu cuộc nghiên cứu, cho rằng lợi nhuận kinh tế từ giáo dục giảm dần là điều bình thường khi trình độ học vấn chung tăng lên. Ông tuyên bố rằng tỷ lệ lợi nhuận bị ảnh hưởng bởi chất lượng giáo dục và sự thay đổi trong cung và cầu của thị trường lao động.

“Ví dụ, khi đa số chỉ có trình độ tiểu học thì lợi ích từ giáo dục trung học sẽ cao. Tuy nhiên, điều này sẽ thay đổi khi ngày càng có nhiều người đạt được trình độ học vấn trung học”, giáo sư Li chỉ ra.

Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng từ năm 1985 đến năm 2021, tổng vốn nhân lực của Trung Quốc tiếp tục tăng, mặc dù với tốc độ chậm hơn. Trong giai đoạn này, thu nhập thực tế ở khu vực nông thôn và thành thị có tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm lần lượt là 6% và 8,5%.

Từ năm 2010 đến năm 2021, tốc độ tăng trưởng vốn nhân lực đô thị trung bình hàng năm giảm từ 15% xuống 9% so với thập kỷ trước. Tương tự, ở khu vực nông thôn, tỷ lệ này giảm từ 8% xuống còn 4%.

Theo giáo sư Li, tốc độ tăng trưởng vốn nhân lực chậm lại bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố. Đầu tiên là những thay đổi trong cơ cấu dân số, trong đó có tình trạng già hóa và giảm số lượng thanh niên, có thể ảnh hưởng đến tổng vốn nhân lực.

“Đà giảm tốc trong tiến bộ công nghệ là một yếu tố khác ảnh hưởng đến giá trị vốn con người, và cuối cùng, sự phát triển kinh tế và những thay đổi tương ứng trong cơ cấu thị trường lao động đang góp phần làm giảm tốc độ tăng trưởng thu nhập. Điều này có thể dẫn đến giảm chênh lệch thu nhập giữa những người lao động có trình độ kỹ năng khác nhau”, ông Li cho biết.

>> Kết buồn của thiên tài Vật lý Trung Quốc: Từ niềm hy vọng quốc gia năm 15 tuổi đến không chốn dung thân nơi đất khách quê người