Ông Trump thúc đẩy siêu dự án khí đốt 44 tỷ USD với Nhật Bản

Dự án khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) trị giá 44 tỷ USD tại bang Alaska, Mỹ đang có triển vọng đi vào hoạt động sau khi nhận được sự ủng hộ từ Tổng thống Mỹ Donald Trump sau nhiều năm trì hoãn.

Nhà máy dự kiến đặt tại một khu vực hẻo lánh, cách Anchorage – thành phố lớn nhất Alaska – khoảng 30 phút bay bằng máy bay nhỏ. Vào một ngày gần đây, thời tiết tại khu vực này nắng nhưng lạnh giá, với nền nhiệt dưới mức đóng băng.

"Chúng tôi chỉ cách Nhật Bản một khoảng cách rất ngắn – khoảng 7-9 ngày vận chuyển," Frank Richards, Chủ tịch Alaska Gasline Development Corp. (AGDC), cho biết. Ông nhấn mạnh rằng bang Alaska gần Nhật Bản hơn nhiều so với miền Nam nước Mỹ, Úc và Trung Đông – những khu vực vốn là nguồn cung LNG chính của Tokyo.

Gần địa điểm đề xuất xây dựng nhà máy từng có một cơ sở cung cấp LNG cho Nhật Bản suốt nhiều thập kỷ kể từ năm 1969. Đây là dự án mang tính lịch sử, góp phần giúp Tokyo Gas chuyển đổi từ than đá sang khí đốt tự nhiên làm nhiên liệu chính cho các hộ gia đình. Tuy nhiên, với cơ sở hạ tầng đã xuống cấp và sản lượng khí đốt tại khu vực sụt giảm, hoạt động của nhà máy này đã bị đình chỉ.

Ông Frank Richards, Chủ tịch tập đoàn Alaska Gasline Development Corp. (AGDC), nhấn mạnh lợi thế về vị trí địa lý khi thời gian vận chuyển từ Alaska đến Nhật Bản chỉ mất 7-9 ngày, ngắn hơn đáng kể so với các tuyến từ Nam Mỹ, Australia hay Trung Đông.

Dự án Alaska LNG dự kiến có công suất 20 triệu tấn mỗi năm, đáp ứng khoảng 30% nhu cầu LNG của Nhật Bản. Tuy nhiên, để vận hành được, dự án cần xây dựng đường ống dẫn khí dài 1.300km với chi phí ước tính 11 tỷ USD, nối các mỏ khí đốt trong Vòng Bắc Cực với miền Nam Alaska.

Về mặt địa chính trị, nguồn cung từ Mỹ được đánh giá an toàn hơn so với Trung Đông - nơi phải vận chuyển qua eo biển Hormuz nhiều rủi ro, hay Nga - quốc gia đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt từ phương Tây sau cuộc xung đột Ukraine.

Triển vọng của dự án được củng cố sau cuộc gặp giữa ông Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba ngày 7/2, trong đó hai bên thảo luận về khả năng hợp tác trong lĩnh vực dầu khí tại Alaska. Ông Richards cho biết đây là dự án LNG duy nhất được đề cập cụ thể trong sắc lệnh hành pháp.

Mặc dù AGDC đã kêu gọi đầu tư từ nhiều doanh nghiệp Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc, phần lớn vẫn e ngại trước quy mô đầu tư lớn của dự án. Khu vực này từng có nhà máy LNG cung cấp cho Nhật Bản từ năm 1969, góp phần thúc đẩy Tokyo Gas chuyển từ than sang khí đốt tự nhiên, nhưng đã ngừng hoạt động do cơ sở vật chất xuống cấp và sản lượng suy giảm.

Trong bối cảnh Mỹ đang có lập trường cứng rắn với khí đốt Nga, cựu Thượng nghị sĩ bang Alaska Mark Begich nhấn mạnh vai trò của dự án đối với an ninh năng lượng khu vực. "Về mặt an ninh quốc gia, Mỹ có thể trở thành nguồn cung năng lượng đáng tin cậy cho các đồng minh như Nhật Bản, tạo thế cân bằng với nguồn cung từ Nga", ông nói.

Dự án nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng địa phương, đặc biệt về tiềm năng tạo việc làm và thúc đẩy kinh tế. Peter Micciche, cựu nhân viên nhà máy LNG Tokyo Gas và hiện là thị trưởng Quận Kenai Peninsula, bày tỏ sự thất vọng về tiến độ triển khai dự án dưới thời chính quyền Biden.

"Chúng tôi đã mất nhiều cơ hội phát triển. Khu vực này vốn là một cộng đồng dầu khí, và chúng tôi rất mong chờ những cơ hội việc làm và doanh thu mà dự án có thể mang lại", ông chia sẻ.

Tuy nhiên, Alaska cũng đang đối mặt với thách thức kép về nguồn cung và tài chính. Các mỏ khí đốt quanh Anchorage đang dần cạn kiệt, trong khi ngân sách tiểu bang phụ thuộc lớn vào nguồn thu từ khai thác tài nguyên.

Nếu không có giải pháp, Alaska có thể rơi vào tình trạng phải nhập khẩu LNG, một kịch bản được nhiều người dân cảm thấy "bất bình" khi tiểu bang vẫn còn nhiều tài nguyên khí đốt chưa khai thác ở phía Bắc.

AGDC đặt mục tiêu đưa ra quyết định đầu tư cuối cùng cho đường ống dẫn khí vào năm 2026. Theo đánh giá của các chuyên gia, nếu vấn đề thiếu hụt khí đốt tại Anchorage thúc đẩy việc xây dựng đường ống - rào cản lớn nhất hiện nay, triển vọng hoàn thành toàn bộ dự án sẽ sáng sủa hơn.

Đối với Nhật Bản, quyết định tham gia dự án đang trở thành một ưu tiên cấp bách. Mô hình hợp tác truyền thống của Nhật Bản trong các dự án LNG thường kết hợp vốn vay chính phủ, đầu tư tư nhân và các hợp đồng dài hạn. Một thỏa thuận tương tự có thể hỗ trợ kế hoạch LNG của Alaska, đồng thời tận dụng được sự ủng hộ của Trump và tránh các rào cản thuế quan.

Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến nghị cần thẩm định kỹ càng về vấn đề chi phí của dự án. Ông Roger Marks, cố vấn dầu khí địa phương, cho rằng ước tính 11 tỷ USD cho đường ống là "quá thấp" và con số thực tế có thể lên tới ít nhất 15 tỷ USD. Chi phí này sẽ ảnh hưởng ít nhiều vào giá LNG mà các khách hàng như Nhật Bản phải trả.

Ngoài ra, dự án còn đối mặt với thách thức từ một phương án thay thế: kế hoạch nhập khẩu LNG sử dụng cơ sở hạ tầng sẵn có của nhà máy cũ để cung cấp cho Anchorage. Nếu phương án này được triển khai, kế hoạch xây dựng đường ống có thể bị đình trệ.

"Dù không gặp nhiều phản đối, nhưng cũng không có nhiều người tin tưởng dự án này sẽ được hiện thực hóa", nhà báo địa phương Larry Persily nhận định.

Tham khảo Nikkei Asia

>> Ông Trump sắp áp thuế 25% lên ô tô nhập khẩu, các ông lớn Nhật Bản gấp rút ứng phó