Rừng ngập mặn hoá đá 23 triệu năm tuổi bị núi lửa chôn vùi, có nhiều cây cao tới 40m

Một nghiên cứu đã tiết lộ khu rừng ngập mặn cổ xưa bị chôn vùi suốt hơn 20 triệu năm sau khi núi lửa nhấn chìm khu vực ngày nay là đất nước Panama, theo nghiên cứu công bố trên tạp chí Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology.

Các nhà nghiên cứu lần đầu tiên phát hiện ra hóa thạch vào năm 2018 trong chuyến thám hiểm địa chất trên đảo Barro Colorado (BCI). Hòn đảo này nằm trong hồ Gatun nhân tạo của Panama, nơi có hàng nghìn tàu đi qua mỗi năm để qua kênh đào Panama.

BCI từng tạo thành cảnh quan đồi núi nhưng bị ngập một phần vào năm 1913, khi các kỹ sư xây đập trên sông Chagres để xây dựng kênh đào và được coi là khu bảo tồn thiên nhiên vào năm 1923. Ngày nay, các khu rừng nhiệt đới của BCI là một trong những khu rừng có diện tích dày đặc nhất trên thế giới.

"Chúng tôi chưa bao giờ tưởng tượng có rừng gỗ hóa thạch ở BCI, dù vô số nhà khoa học đã khảo sát hòn đảo cả trong thập kỷ qua, chưa từng có ai nhắc tới chúng", đồng tác giả nghiên cứu Carlos Jaramillo, nhà địa chất học ở Viện nghiên cứu nhiệt đới Smithsonian tại Panama, chia sẻ. "Hóa thạch rất khó phân biệt với cây đang phân hủy trong khu rừng do chúng trông giống khúc gỗ mục".

Bất chấp hình dáng, hóa thạch rừng đước được bảo quản khá nguyên vẹn, theo Jaramillo. Đó là vì một vụ phun trào núi lửa chôn vùi thân cây cách đây khoảng 23 triệu năm ở đầu thế Trung Tân (5,3 - 23 triệu năm trước), làm chậm quá trình phân hủy và giữ nguyên rừng cây qua thời gian.

"Mẫu vật gỗ hóa thạch hay còn gọi là gỗ hóa đá chứa lượng lớn thông tin", trưởng nhóm nghiên cứu Camila Martínez Aguillón, nhà cổ sinh thái học ở Đại học EAFIT tại Colombia, cho biết. Cấu trúc tế bào bị khoáng hóa qua các thế địa chất và bảo quản nguyên vẹn, cung cấp cho các nhà nghiên cứu cơ hội hiếm hoi để tìm hiểu quá khứ.

Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra 121 mẫu gỗ hóa thạch nằm lộ ra trong một con lạch nhỏ trên BCI và phát hiện 50 mẫu trong số đó thuộc về một loài chưa được biết đến trước đây mà họ đặt tên là Sonneratioxylon barrocoloradoensis.

Loài cây hóa thạch mới tìm thấy giống cây đước mọc ở Đông Nam Á, Australia, New Zealand và một số đảo xung quanh cùng nhiều nơi ở châu Phi. Trong khi tán của hầu hết các cây ngập mặn còn sống đều cao khoảng 43 feet (13m), S.barrocoloradoensis cao tới 82 feet (25m) và có thể cao tới 130 feet (40m).

Tất cả các hóa thạch rừng ngập mặn đều ở trạng thái tương tự nhau, khiến các nhà nghiên cứu cho rằng khu rừng đã bị xóa sổ bởi một vụ phun trào núi lửa. Jaramillo cho biết, kể từ khi các nhà nghiên cứu lần đầu tiên phát hiện ra hóa thạch gỗ trên đảo Barro Colorado, “mọi người đã tìm thấy nhiều hóa thạch hơn trên khắp hòn đảo”.

>> Khu dự trữ sinh quyển thế giới ở cực Nam Việt Nam nằm trên địa bàn 6 huyện, là nơi nuôi dưỡng thuỷ, hải sản cho vịnh Thái Lan