Siêu dự án đường sắt 67 tỷ USD trước thời khắc quyết định: Cơ hội nào cho VinSpeed, THACO, Mekolor - Great USA…?

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 462/TB-VPCP kết luận của Thường trực Chính phủ tại cuộc họp về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đường sắt. Theo đó, Chính phủ giao Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các cơ quan liên quan khẩn trương lựa chọn công nghệ tối ưu, an toàn, hiệu quả; đồng thời xây dựng, thẩm định và công bố hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn đối với đường sắt tốc độ cao trong tháng 10/2025.

Những tiêu chuẩn, quy chuẩn này được xem là cơ sở khoa học quan trọng để triển khai các bước tiếp theo như xác định hình thức đầu tư, tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư… bảo đảm dự án được triển khai đồng bộ, an toàn và hiệu quả. Trên cơ sở đó, trong tháng 10/2025, các cơ quan chức năng sẽ hoàn tất việc xem xét phương thức đầu tư, nhà đầu tư và báo cáo Thủ tướng những nội dung vượt thẩm quyền.

Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam (Ảnh minh họa)

Cơ hội nào cho VinSpeed, THACO...?

Việc lựa chọn nhà đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam (tổng vốn đầu tư 67 tỷ USD) đang nhận được sự quan tâm lớn, nhất là sau khi Nghị định 68 về phát triển kinh tế được ban hành. Nhiều doanh nghiệp đã đăng ký tham gia dự án như CTCP Đầu tư và Phát triển Đường sắt tốc độ cao VinSpeed, CTCP Tập đoàn Trường Hải (THACO), liên danh Mekolor - Great USA, CTCP Xây dựng Thăng Long Quốc gia, CTCP Vận tải Đường sắt Việt Nam… Trong đó, VinSpeed và THACO cùng đề xuất tự thu xếp 20% vốn, còn liên danh Mekolor - Great USA cam kết huy động toàn bộ 100%.

Để tạo hành lang pháp lý, Chính phủ cũng kiến nghị Quốc hội bổ sung các hình thức đầu tư như đối tác công tư (PPP) và đầu tư kinh doanh, qua đó mở rộng vai trò khu vực tư nhân trong các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia, đồng thời giảm bớt gánh nặng cho ngân sách Nhà nước.

Chia sẻ bên hành lang Quốc hội sau phiên họp ngày 27/6 vừa qua, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình cho biết Chính phủ hoan nghênh các doanh nghiệp tư nhân đề xuất tham gia song yêu cầu phải chứng minh rõ ràng năng lực tài chính, kinh nghiệm thi công, khả năng huy động vốn, công nghệ, tiến độ thực hiện cùng những cam kết khác.

“Chúng ta chưa thể khẳng định đầu tư công hay đầu tư tư tốt hơn. Việc Quốc hội thông qua nghị quyết cho phép nhiều hình thức đầu tư chính là để tạo hành lang pháp lý rộng mở. Khi lựa chọn nhà đầu tư, tiêu chí sẽ công khai, minh bạch, có đánh giá độc lập, không để xảy ra tình trạng ưu ái hay sắp xếp ngầm, không có dấm dúi ông A, ông B”, Phó Thủ tướng nói.

Không chỉ các nhà đầu tư, nhiều doanh nghiệp trong nước cũng chuẩn bị tham gia chuỗi cung ứng nhằm nâng cao tỷ lệ nội địa hóa theo định hướng của Chính phủ. Hòa Phát (HoSE: HPG) đã khởi công nhà máy sản xuất ray đường sắt 14.000 tỷ đồng, dự kiến cung cấp khoảng 10 triệu tấn thép, trong đó có loại ray dài tới 100m. Ngoài ra, các nhà thầu như Đèo Cả, FECON (HoSE: FCN), Vinaconex (HoSE: VCG)... cũng đẩy mạnh đào tạo nhân lực và trao đổi kinh nghiệm với đối tác quốc tế.