Thủ tướng chốt ngày khởi công tuyến đường sắt 8 tỷ USD, doanh nghiệp Việt vào thế sẵn sàng: Hòa Phát làm ray, THACO đóng toa, Viettel phát tín hiệu

Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng sẽ khởi công vào ngày 19/12/2025

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 54/CĐ-TTg về việc đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Theo công điện, để đảm bảo mục tiêu khởi công dự án trong năm 2025, Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Bộ Xây dựng cùng Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố nơi dự án đi qua khẩn trương, nghiêm túc triển khai các nhiệm vụ liên quan.

Cụ thể, Bộ trưởng Bộ Xây dựng được giao chủ động phối hợp với các địa phương để bàn giao tọa độ tim tuyến và ranh giới giải phóng mặt bằng, làm cơ sở triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; đồng thời tiến hành khảo sát, thiết kế và lập báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án, đảm bảo hoàn thành trong tháng 6/2025.

Bộ trưởng cũng được giao chỉ đạo các Ban Quản lý dự án, đơn vị tư vấn tăng cường nhân lực, tổ chức triển khai đồng thời các công việc như lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế xây dựng sau thiết kế cơ sở, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu và các thủ tục khác. Thủ tướng yêu cầu “kiên quyết không để việc sau chờ việc trước”, hoàn tất mọi thủ tục để khởi công dự án vào ngày 19/12/2025.

Song song đó, Bộ Xây dựng cần khẩn trương hoàn thiện hồ sơ Tờ trình Nghị quyết Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển hệ thống đường sắt quốc gia, trình Chính phủ trước ngày 5/5/2025, theo chỉ đạo tại Văn bản số 499/TTg-QHĐP ngày 29/4/2025.

Về công tác bồi thường, tái định cư, Thủ tướng yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố gồm Hà Nội, Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng khẩn trương thành lập Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng cấp tỉnh, do Bí thư Tỉnh ủy hoặc Thành ủy làm Trưởng ban. Ban này phải được kiện toàn trước ngày 5/5 nhằm tập trung chỉ đạo và huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc triển khai công tác giải phóng mặt bằng.

Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải được thực hiện ngay, song song với quá trình Bộ Xây dựng lập báo cáo nghiên cứu khả thi, hoàn tất trước tháng 8/2025 để kịp bàn giao mặt bằng phục vụ thi công. Trường hợp cần thiết, địa phương phải chủ động bố trí nơi tạm cư để ổn định đời sống người dân, bảo đảm tiến độ dự án.

Thủ tướng chốt lịch khởi công dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng và các địa phương trong việc hoàn tất thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất lúa; đồng thời chủ động hướng dẫn, tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình bồi thường, tái định cư.

Bộ trưởng Bộ Tài chính được giao chỉ đạo khẩn trương rà soát nguồn tiết kiệm chi thường xuyên năm 2025 của trung ương và địa phương để ưu tiên bố trí cho dự án; báo cáo Thủ tướng trong tháng 5/2025.

Doanh nghiệp Việt sẵn sàng tham gia ngành công nghiệp đường sắt

Với tổng vốn đầu tư lên tới 203.000 tỷ đồng, dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được kỳ vọng sẽ tạo cú hích cho các nhà thầu, doanh nghiệp cung cấp vật liệu xây dựng trong nước tham gia, qua đó góp phần đặt nền móng cho việc triển khai đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tổng mức đầu tư lên đến 67 tỷ USD.

Tại Hội thảo “Doanh nghiệp Việt với chương trình phát triển công nghiệp đường sắt Việt Nam” diễn ra vào tháng 3 vừa qua, nhiều doanh nghiệp lớn trong các lĩnh vực xây lắp, viễn thông, thép và công nghiệp ô tô như Viettel, Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG), Tập đoàn Trường Hải (THACO), Công ty Trung Chính… đồng loạt khẳng định đã sẵn sàng về nguồn lực để tham gia vào thị trường công nghiệp đường sắt. Tuy nhiên, các đơn vị cũng nhấn mạnh rằng cần có những cơ chế, chính sách cụ thể và thuận lợi từ phía Nhà nước, đặc biệt liên quan đến thuế, ưu đãi tín dụng và hình thức lựa chọn nhà thầu.

Ông Đỗ Mạnh Cường, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn FECON (HoSE: FCN), cho biết từ năm 2014, doanh nghiệp này đã cử các chuyên gia, kỹ sư ra nước ngoài học hỏi kinh nghiệm trong lĩnh vực đường sắt đô thị. Từ kinh nghiệm thực tiễn, ông Cường khẳng định doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ và đảm nhiệm thi công các hạng mục hạ tầng hiện đại như nền, móng và toàn bộ kết cấu dưới ray. Để hiện thực hóa điều này, lãnh đạo FECON đề xuất Nhà nước cần ban hành bộ tiêu chí rõ ràng cho việc lựa chọn doanh nghiệp, đồng thời có chính sách hỗ trợ tín dụng nhằm giúp các doanh nghiệp nội địa dễ dàng tiếp cận và làm chủ công nghệ tiên tiến.

Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (Ảnh minh họa)

Về sản xuất đầu máy và toa xe, ông Phạm Trường Tùng, Giám đốc cao cấp kỹ thuật công nghệ của CTCP Công nghiệp THACO khẳng định doanh nghiệp có đủ năng lực tham gia nếu có sự hỗ trợ từ chính sách. Ông Tùng đề xuất miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu, vật tư, linh kiện chưa thể sản xuất trong nước, đồng thời áp dụng ưu đãi đầu tư theo các dự án sản xuất sản phẩm công nghệ cao.

Ở lĩnh vực thông tin tín hiệu đường sắt, ông Lê Quang Hiếu, Phó Tổng Giám đốc Viettel Solutions (thuộc Tập đoàn Viettel) tự tin khẳng định: “Viettel sẵn sàng làm chủ công nghệ này”. Ông Hiếu đề xuất Nhà nước cần sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách để tạo điều kiện cho các đơn vị trong nước tiếp cận chuyển giao công nghệ thông qua hợp tác với đối tác quốc tế.

Trong khi đó, Hòa Phát cũng sẽ bắt tay khởi công xây dựng nhà máy sản xuất ray đường sắt và thép đặc biệt ngay trong tháng 5 này với mục tiêu cung cấp sản phẩm phục vụ cho các dự án giao thông trọng điểm quốc gia.

>> Thủ tướng chỉ đạo khởi công tuyến đường sắt 8 tỷ USD, một nhà thầu Việt sẵn sàng tham gia ngay