Trung Quốc và 3/6 nước được Mỹ ưu tiên đàm phán thuế quan đã đạt tiến triển: Chờ tín hiệu từ phái đoàn Việt Nam

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick (Nguồn ảnh: VGP)

Sau khi chính quyền của Tổng thống Donald Trump công bố chính sách thuế quan mới vào ngày 2/4/2025 – áp mức thuế 10% với tất cả quốc gia và đặt trần thuế đối ứng cao (Việt Nam bị áp mức 46%) – làn sóng đàm phán thương mại đã nhanh chóng được khởi động.

Ngày 9/4, Mỹ tuyên bố tạm dừng áp thuế đối ứng trong 90 ngày với hầu hết đối tác, ngoại trừ Trung Quốc. Việt Nam trở thành một trong 6 quốc gia đầu tiên được Washington lựa chọn ưu tiên đàm phán, bên cạnh Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Indonesia.

Động thái này đi sau các bước ngoại giao cấp cao: Tổng Bí thư Tô Lâm điện đàm và gửi thư đến Tổng thống Mỹ, đồng thời cử Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc làm đặc phái viên. Thủ tướng Chính phủ cũng nhanh chóng thành lập đoàn đàm phán do Bộ trưởng Bộ Công Thương đứng đầu, thể hiện quyết tâm tháo gỡ căng thẳng thương mại.

“Phiên đàm phán đầu tiên đã bắt đầu từ ngày 7/5”, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, đồng thời nhấn mạnh đây là cơ hội để giữ ổn định thương mại trong bối cảnh Mỹ là đối tác xuất khẩu lớn nhất, chiếm 30% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam với giá trị lên tới 119,5 tỷ USD năm 2024. Năm ngoái, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ của Việt Nam chỉ đạt khoảng 15,1 tỷ USD.

>> Sếp lớn Pyn Elite: Nếu Việt Nam đàm phán thành công thuế quan với Mỹ, dòng tiền ngoại sẽ quay lại TTCK

3 trong 6 nước ưu tiên đã có bước tiến lớn

Ngày 12/5, Trung Quốc – dù không thuộc nhóm ưu tiên nhưng chịu áp lực mạnh nhất – đã đạt thỏa thuận sơ bộ với Mỹ tại Geneva. Theo đó, Washington giảm thuế đối với hàng Trung Quốc từ 145% xuống 30%; Bắc Kinh đáp lại bằng việc hạ thuế hàng Mỹ từ 125% xuống 10%. Tuy nhiên, Mỹ vẫn giữ nguyên thuế 20% với nhóm hàng liên quan fentanyl và các mặt hàng đặc biệt khác.

Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent (bên phải) tại cuộc họp báo ngày 12/5

Thông tin này ngay lập tức giúp thị trường chứng khoán châu Á chuyển xanh đồng loạt trong phiên 12/5.

Trong nhóm ưu tiên đàm phán, Anh là quốc gia đầu tiên hoàn tất “thỏa thuận đột phá” – thiết lập mô hình giảm thuế hàng Mỹ nhưng duy trì mức thuế tối thiểu 10%. Mô hình này đang được Mỹ áp dụng làm khuôn mẫu cho các nước khác.

Nhật Bản cũng đã tiến rất gần đến thỏa thuận. Thủ tướng Shigeru Ishiba khẳng định quan hệ với Tổng thống Trump “đang rất tốt” và đàm phán tiến triển tích cực. Dù vẫn chịu thuế 25% với ô tô – mặt hàng xuất khẩu trọng yếu – Tokyo đang hướng tới mục tiêu thuế 0% và mong muốn vượt mô hình Anh – Mỹ.

Trong khi đó, Ấn Độ đề xuất cắt chênh lệch thuế từ gần 13% xuống còn dưới 4%, đồng thời mong muốn được miễn toàn bộ thuế hiện tại và tương lai. Nước này cũng đề nghị mở rộng tiếp cận thị trường Mỹ cho hàng xuất khẩu chủ lực và ngành công nghệ chiến lược. Một phái đoàn cấp cao cũng dự kiến sang Mỹ cuối tháng 5 để thúc đẩy tiến trình đàm phán.

Tín hiệu nào cho Việt Nam?

Dù thuộc nhóm được ưu tiên và đã khởi động đàm phán từ 7/5, Việt Nam hiện chưa có thông tin chính thức nào về kết quả ban đầu.

Tuy vậy, các động thái tăng nhập khẩu, ký hợp đồng thương mại quy mô lớn tỷ USD và các nỗ lực ngoại giao cho thấy Chính phủ đang theo sát từng bước. Trong bối cảnh thị trường tài chính phản ứng tích cực – điển hình là VN-Index tăng 16 điểm trong phiên 12/5 – giới đầu tư đang chờ tín hiệu tiếp theo từ Washington và đoàn đàm phán Việt Nam.

>> Mỹ - Trung Quốc dừng áp thuế 90 ngày, giảm mạnh thuế quan đối ứng