Từ chuyện Mỹ thiếu trứng gà đến khoản chi 5 tỷ USD để tinh giản công/viên chức tại Việt Nam

Từ câu chuyện nước Mỹ đang thiếu trứng gà...

CTCP Chứng khoán Nhất Việt (VFS) vừa tổ chức tọa đàm “Triển vọng thị trường chứng khoán 2025 - Sức bật từ kỳ vọng mới”, quy tụ nhiều chuyên gia kinh tế hàng đầu. Một trong những phát biểu đáng chú ý nhất đến từ Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, khi ông vẽ nên bức tranh vĩ mô toàn cầu và Việt Nam với những biến động sâu rộng từ chính sách tiền tệ, thuế quan, đầu tư công đến động thái của các siêu cường.

Những kệ hàng tại siêu thị Mỹ không còn một khay trứng gà

Tiến sĩ Cấn Văn Lực mở đầu với nhận định đầy ẩn ý: “2023 là năm buồn nhất, nhưng năm nay (2025) lại khác hơn rất nhiều”. Ông nhắc đến những chuyển biến mạnh mẽ sau 100 ngày đầu tiên Donald Trump quay trở lại Nhà Trắng.

Trong chuyến công tác gần đây, ông tận mắt chứng kiến một sự kiện tưởng chừng nhỏ nhưng lại mang tính biểu tượng cho những xáo trộn trong nền kinh tế Mỹ: Thiếu trứng gà, mỗi người chỉ được mua tối đa 3 quả. Theo ông Lực, đây không đơn thuần là vấn đề cung ứng mà phản ánh tác động từ chính sách nhập cư và dịch cúm gia cầm, đi kèm với những chuyển động lớn hơn của nền kinh tế toàn cầu.

Chiến tranh thương mại và cuộc đua công nghệ AI giữa Mỹ - Trung tiếp tục là điểm nóng khi Trung Quốc liên tục giới thiệu các nền tảng công nghệ mới, đe dọa vị thế của phương Tây. Các quốc gia bắt đầu áp thuế lẫn nhau và thế giới bước vào một chu kỳ đối đầu kinh tế sâu rộng hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên, vị chuyên gia trấn an rằng "lạm phát toàn cầu không quá đáng lo" đồng thời báo giá dầu có thể giảm xuống 66 USD/thùng vào năm 2026, do lực cầu yếu và các nước đang dần đa dạng hóa nguồn cung. Cùng với đó, Mỹ có thể giảm lãi suất hai lần trong quý III và IV/2025, khi nền kinh tế lớn nhất thế giới chịu tác động từ các "cuộc chiến vĩ mô".

Với Trung Quốc, nước này đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 5% trong năm 2025, nhưng theo ông Lực, điều này rất khó đạt được do thương chiến kéo dài, thị trường bất động sản yếu và lĩnh vực tài chính - tiêu dùng chưa phục hồi. Trong khi đó, Ấn Độ tiếp tục theo đuổi chiến lược tự chủ, tập trung tăng trưởng nội địa và hạn chế thương mại với bên ngoài.

Việt Nam thay đổi ra sao sau những tháng đầu nhiệm kỳ Trump 2.0

Tại Việt Nam, sau 100 ngày đầu tiên của nhiệm kỳ Trump 2.0, nền kinh tế vẫn giữ được sự ổn định nhất định. Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ xuất khẩu ròng, dòng vốn FDI, chuyển đổi số, kinh tế xanh và liên kết vùng.

Chính sách thuế quan là chủ đề được Tổng thống Donald Trump đặc biệt quan tâm trong nhiệm kỳ mới

Lãi suất trong nước được dự báo đi ngang, do Ngân hàng Nhà nước đã có sự chủ động điều hành từ năm 2023. Tiến sĩ Cấn Văn Lực nhấn mạnh: “Thị trường Việt Nam đang phản ứng khá thờ ơ với chính sách tiền tệ của Mỹ”, cho thấy sự vững vàng của hệ thống tài chính.

>> PGS.TS Nguyễn Thường Lạng: Đa dạng hóa thị trường - Chìa khóa giúp Việt Nam giảm rủi ro từ chính sách bảo hộ của Mỹ

Một trong những vấn đề được quan tâm nhất là mục tiêu tăng trưởng GDP 8% mà Chính phủ đặt ra cho năm 2025. Ông Lực cho rằng đây là bước đệm để đưa Việt Nam vào giai đoạn tăng trưởng 9-10% từ năm 2026-2030.

"Vậy thì mục tiêu tăng trưởng 8% có làm lạm phát tăng không? Chúng tôi đã có những kiến nghị với Chính phủ, ở bất kỳ hoàn cảnh nào cũng phải khống chế lạm phát dưới 5%. Nếu để vượt mức này thì sẽ rất khó để kiểm soát", Tiến sĩ Cấn Văn Lực đặt vấn đề.

Nhìn vào mức tăng trưởng kinh tế năm 2024, đạt 7,09%, dễ thấy Việt Nam đã tăng nhập khẩu từ Trung Quốc và tăng xuất khẩu sang Mỹ. Nhiều ý kiến cho rằng, các động thái này nhằm chuẩn bị (đi tắt) trước khi thương chiến Mỹ - Trung tái phát có thể kéo theo các rủi ro áp thuế đối ứng trong thời gian tới.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực chia sẻ tại Tọa đàm của Chứng khoán Nhất Việt chiều ngày 10/3/2025

Tinh giản bộ máy, đầu tư công và chính sách kích cầu khu vực tư nhân

Bên cạnh thương mại quốc tế, Việt Nam cũng đang thực hiện những thay đổi mang tính hệ thống, từ cải cách bộ máy hành chính đến đầu tư công.

Ông Lực thông tin: "Năm nay, chúng ta dự kiến tinh giản khoảng 100.000 công/viên chức, với chế độ chi trả ‘hậu hĩnh’ lên tới 5 tỷ USD. Việc này giúp giảm chồng chéo, tiết giảm chi phí và giúp ra quyết định phục vụ các hoạt động sự nghiệp nhanh hơn".

Về đầu tư công, vị chuyên gia cho biết Thủ tướng rất sốt ruột với mức độ giải ngân chậm trong năm 2024. Theo đó, năm nay, Việt Nam đặt mục tiêu giải ngân 830.000 tỷ đồng, với tỷ lệ đạt 90-95%, hoàn toàn khả thi dựa trên dữ liệu hai tháng đầu năm.

Một động lực khác đang được quan tâm là kích cầu dòng tiền từ khu vực tư nhân. Dù có tiềm lực mạnh, nhưng nhóm này vẫn e dè trong việc xuống tiền. Ông Lực đề xuất Chính phủ có thể miễn thuế 3-5 năm đầu để khuyến khích hàng trăm nghìn hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, tạo động lực tăng trưởng cho nền kinh tế trong dài hạn.

Thị trường chứng khoán: Xu hướng dòng tiền và rủi ro trái phiếu

Liên quan đến thị trường chứng khoán, áp lực tỷ giá trong năm 2024 khiến đồng VND mất giá mạnh, nhưng sau hai tháng đầu năm 2025, đồng VND đã ổn định hơn.

Năm 2024, chứng khoán Mỹ tăng mạnh song bước sang năm 2025, thị trường bắt đầu điều chỉnh. "Nếu Phố Wall tiếp tục xấu đi, khả năng ông Trump sẽ phải cân nhắc lại chính sách thuế theo hướng bớt gay gắt hơn", ông Lực nhận định.

Diễn biến thị trường chứng khoán Mỹ phiên 10/3/2025

Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh điểm rơi đáo hạn trái phiếu vào tháng 8/2025, trùng với thời điểm kết thúc hai năm cơ cấu lại trái phiếu doanh nghiệp. Ngành bất động sản, chiếm 50% tổng lượng trái phiếu đáo hạn, sẽ là tâm điểm cần lưu ý.

Bức tranh vĩ mô 2025 đang mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức. Việt Nam có thể tận dụng tăng trưởng xanh, đầu tư công, chuyển đổi số và cải cách thể chế để bứt phá, song vẫn cần cẩn trọng trước các chính sách thuế quan toàn cầu và rủi ro trong hệ thống tài chính. Cách Việt Nam điều chỉnh chiến lược trong năm nay sẽ quyết định vị thế trong giai đoạn phát triển 2026-2030.

>> Tiến sĩ Cấn Văn Lực: Doanh nghiệp thép, gỗ có thể 'ngấm đòn' thuế quan thời Trump 2.0