Việt Nam có nên đánh thuế carbon?

TS. Nguyễn Thanh Nga, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách tài chính, Bộ Tài chính, cho hay, thuế carbon là loại thuế gián thu đã được triển khai ở nhiều quốc gia, góp vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải khí nhà kính.

Tuy nhiên, Việt Nam đang có nhiều loại thuế như thuế, phí bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt... hướng vào những hoạt động gây ra phát thải khí nhà kính, vì vậy chưa có ý định áp thuế carbon. Cần phải cân nhắc kỹ trước việc đưa ra sắc lệnh thuế để tránh tác động thuế chồng lên thuế”.

Ý kiến này được bà Nga chia sẻ tại Diễn đàn “Hiện thực hóa chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh tại Việt Nam: Thúc đẩy dòng vốn xanh” vừa diễn ra mới đây ở Hà Nội.

Nhiều quốc gia đã đánh thuế carbon với mức thuế suất khác nhau.

Ở Pháp, mức thuế suất thuế carbon từ tháng 4/2014 là 7 EUR/tấn CO2 (8 USD/tấn CO2). Tháng 7/2015, Luật Năng lượng hướng tới tăng trưởng xanh được thông qua, mức thuế carbon áp cho năm 2020 và năm 2030 lần lượt là 56 EUR/tấn CO2 (62 USD/tấn CO2) và 100 EUR/tấn CO2 (110 USD/tấn CO2).

Ở Anh, từ năm 2013 đã áp mức thuế 4,94 GBP/tấn CO2 (7 USD/tấn CO2), từ tháng 1/2025 tăng lên mức 18,08 GBP/tấn CO2 (26 USD/tấn CO2), giai đoạn 2016-2017 tiếp tục tăng lên 21,2 GBP (30 USD) và 2017-2018 là 24,62 GBP (35 USD).

Tại Úc, từ 1/7/2012 tới nay, thuế carbon được áp dụng mức thuế suất 26 USD/tấn CO2.

Dẫn ý kiến của chuyên gia Ngân hàng Thế giới (WB) cho rằng “vào một thời điểm phù hợp, Việt Nam nên đánh thuế carbon”, TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, phân tích: Về mặt kinh tế học, để cơ chế thị trường vận hành hiệu quả, thuế carbon là giải pháp tốt hạn chế phát thải.

Tuy nhiên, ông Thành cũng lưu ý, theo “đường cong Laffer” trong kinh tế học, nếu đánh thuế 100% thì tổng thu thuế bằng 0. Không phải cứ đánh thuế càng cao thì thu được càng nhiều. Mức thuế suất cao quá sẽ làm cho sản xuất kinh doanh đi xuống, tổng thu thuế thấp.

Không đồng tình với đề xuất áp thuế carbon, ông Quan Đức Hoàng, Thành viên HĐQT Công ty Quản lý quỹ Amber, cho rằng: “Thay vì đánh thuế carbon có thể thưởng cho người làm tốt. Thuế là nghĩa vụ, nhiều người sẽ cố gắng tránh dễ dẫn đến gian lận, còn thưởng sẽ tạo động lực để mọi người làm tốt hơn việc sản xuất kinh doanh sạch, qua đó sẽ hạn chế phát thải khí nhà kính”.