Thi thể nằm co quắp dưới lớp than bùn trong đầm lầy ở Bắc u được đánh giá là một trong những xác ướp bí ẩn và hoàn hảo nhất lịch sử.
Xác ướp 2400 năm
Đầu tháng 5 năm 1950, một gia đình người Đan Mạch khi đang đào bới than bùn làm nhiên liệu bỗng vô tình phát hiện thấy thi thể của một người với nhiều điểm đặc biệt. Đó là một người đàn ông, nằm tư thế cuộn tròn co quắp, trên cổ là sợi dây thừng.
Do tình trạng thi thể tốt tới mức gia đình này cho rằng đây là nạn nhân của một vụ giết người xảy ra cách đây không lâu nên họ đã gọi điện báo cảnh sát ngay lập tức. Gia đình trên cũng chia sẻ rằng họ đã tìm thấy thi thể ở độ sâu khoảng 2,5m dưới lòng đất.
Tollund Man - Xác ướp bùn nổi tiếng nhất thế giới Ảnh: History
Bên phía cảnh sát nhanh chóng nhận ra đây không phải là nạn nhân của một vụ phạm tội gần đây mà quy mô của nó bí ẩn hơn, cổ xưa hơn rất nhiều. Anh ta đội một chiếc mũ nhọn làm bằng da cừu và len cũng như một chiếc thòng lọng làm bằng da động vật bện quanh cổ. Da, tóc và móng tay của anh ta có màu nâu như da. Họ kêu gọi một nhà khảo cổ để khai quật phần còn lại.
Nhưng khi các nhà nghiên cứu bắt tay vào phân tích, họ phát hiện ra đây là xác ướp của một người đàn ông đã chết cách đây hàng nghìn năm. Kết quả tiết lộ, người đàn ông này chết vào khoảng năm 405 - 380 trước Công nguyên, vào giai đoạn bắt đầu thời kỳ đồ sắt ở Đan Mạch. Nạn nhân chết ở độ tuổi từ 30 - 40 vì bị treo cổ.
Xác ướp được gọi với cái tên Tollund Man - đặt theo tên của ngôi làng nơi thi thể ông ta được tìm thấy. Và sự thật được hé lộ khiến tất cả đều sửng sốt.
"Quan tài tự nhiên"
Nhiều chuyên gia nhận định, xác ướp bùn Tollund Man là một trong những phát hiện ngoạn mục nhất từ trước tới nay. Cơ thể anh ta được bảo quản tốt đến mức trông như thể anh ta vừa mới qua đời gần đây. Nhưng trên thực tế, Tollund Man đã 2.400 tuổi!
Điểm đặc biệt nhất trên xác ướp này chính là nét mặt của nạn nhân. Đó là sự điềm tĩnh và bình thản, dường như không thể hiện những lo lắng. "Ông ta như thể đang nằm ngủ và có thể tỉnh dậy bất cứ lúc nào", Ole Nielsen, giám đốc Bảo tàng Silkeborg nhận định.
Người đàn ông đã chết cách đây cả nghìn năm nhưng những phần mô mềm, ngoại hình bên ngoài được bảo quản tốt. Ảnh: History
Nguyên nhân tử vong được xác định do treo cổ. Sau đó, Tollund Man bị đặt trong hố khai thác than bùn. Đây là cách xử lý xác người chết khá đặc biệt bởi vào thời kỳ đó. Điều này khiến nhiều mâu thuẫn nảy sinh khi hầu hết con người trong thời kỳ này thường được hỏa táng, vậy tại sao Tollund Man lại "được" chôn cất trong bùn? Một số nhà sử học nghi ngờ rằng ông ta và các thân thể khác có thể là nạn nhân của một cuộc hiến tế hoặc bị xử tử như tội phạm.
Do bùn không giống như các loại đất ngập nước thông thường. Chúng có tính axit cao, hàm lượng dinh dưỡng và oxy rất thấp khiến hầu như vi sinh vật không sống nổi trong điều kiện môi trường này. Nhờ đó, bùn đã trở thành "cỗ quan tài" tự nhiên và lý tưởng, giúp bảo vệ thi thể đáng kinh ngạc. Đây cũng là lý do nạn nhân nằm dưới bùn hàng nghìn năm nhưng những phần mô mềm, ngoại hình bên ngoài được bảo quản tốt.
Ngoài ra, những xác ướp bùn nổi tiếng khác có thể kể đến như: Yde Girl, Bocksten, Lindow, chiến binh Alken Enge... Nhưng Tollund Man vẫn là hiện vật được bảo quản hoàn mỹ nhất dù cho đến tận bây giờ vẫn chưa ai đưa ra được câu trả lời rõ ràng về xuất thân, cái chết,...
Bữa ăn cuối cùng
Các nhà khoa học tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Đan Mạch đã lấy mẫu từ xương đùi và bụng của xác ướp và cố gắng trích xuất DNA. Họ muốn so sánh tài liệu di truyền của Tollund Man với các mẫu từ thời kỳ đồ sắt khác. Từ đó, cố gắng tìm hiểu xem ông ta đến từ đâu, liệu sẽ một gã địa phương hay người di cư từ một nơi khác?
Nhưng thật không may, nồng độ axit trong lớp bùn có thể ngăn chặn vi sinh vật xâm thực, bảo tồn các mô mềm, nội tạng nhưng cũng gây ra tác hại lớn khi có xu hướng phá hủy DNA. Các vật liệu di truyền của Tollund Man đã bị phân mảnh một cách vô vọng, và các nhà khoa học không thể ghép chúng lại với nhau.
Người đàn ông này chết vì bị treo cổ
Nhóm nghiên cứu cũng đã phát hiện xác ướp này nhiễm cả giun tóc và giun sán thông qua phân tích thành phần trong ruột. Đây cũng là trường hợp đầu tiên tìm thấy sán dây trong một xác ướp cổ đại được lưu giữ trong than bùn.
Theo kết quả phân tích vào năm 1951, ruột của xác ướp Tollund Man cho thấy người đàn ông này đã ăn bữa cuối cùng trước khi chết là món cháo đặc. Món cháo gồm lúa mạch, hạt lanh, hạt cỏ dại và một chút cá, dù vào thời kỳ đồ sắt ở Đan Mạch, cá không phải là loại thực phẩm chính.
Trong ruột người đàn ông này cũng chứa trứng của ký sinh trùng. Nhiều khả năng, Tollund Man đã ăn món thịt tươi hoặc chưa được nấu chưa chín kỹ, uống nước chứa trứng động vật ký sinh.
Trước đây, giới khảo cổ cho rằng xác ướp Tollund Man chết vì ngạt thở. Nhưng có thể một số nghi thức hiến tế đã diễn ra trước khi người đàn ông này bị treo cổ, bao gồm cả bữa ăn cuối cùng.
>> Xác ướp trăm tuổi vẫn nguyên vẹn giữa lòng Sài Gòn khiến các nhà khoa học cũng phải trầm trồ
