Chuyên gia cảnh báo 4 'ngòi nổ' khiến trái phiếu toàn cầu rơi vào làn sóng bán tháo, nhà đầu tư chú ý

Thị trường trái phiếu năm nay biến động dữ dội, với những cú sốc tăng giảm mạnh bắt nguồn từ chính sách của Nhà Trắng, từ thuế quan cho tới lo ngại thâm hụt ngân sách sau “dự luật thuế lớn và đẹp”.

Dù thị trường tuần này bớt biến động, nhiều lợi suất vẫn chạm ngưỡng quan trọng, khơi lại những tranh luận về cơ hội và rủi ro trên thị trường nợ Chính phủ.

Tại Mỹ, lợi suất trái phiếu Kho bạc 30 năm sáng thứ Tư (giờ New York) lần đầu tiên vượt mốc 5% kể từ tháng 7, trong bối cảnh dấy lên câu hỏi về tương lai nguồn thu thuế quan sau một phán quyết mới của tòa án. Ở Nhật Bản, lợi suất trái phiếu 30 năm cũng lên mức kỷ lục, tăng 100 điểm cơ bản từ đầu năm, do lạm phát cao, lãi suất thực thấp và bất ổn chính trị.

Tại Anh, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm hôm thứ Ba (ngày 2/9) đã lên đỉnh kể từ 1998, trước thềm một bản ngân sách được dự kiến công bố trong vài tháng tới, và tiếp tục nhích thêm 4 điểm cơ bản sáng thứ Tư. Trái phiếu Pháp kỳ hạn 30 năm cũng tăng vọt lên mức chưa từng thấy từ 2008, trong bối cảnh Chính phủ bên bờ sụp đổ, khiến kế hoạch cắt giảm thâm hụt ngân sách đứng trước rủi ro.

Trái phiếu Đức, vốn hưởng lợi nhờ dòng tiền tìm nơi trú ẩn hồi đầu năm, cũng gia nhập làn sóng bán tháo, với lợi suất 30 năm lên cao nhất 14 năm.

Áp lực lãi suất

Kallum Pickering, Kinh tế trưởng tại Peel Hunt, nhận định thị trường trái phiếu chưa rơi vào khủng hoảng, song chi phí đi vay tăng cao trong bối cảnh lãi suất vẫn neo ở mức đỉnh đang là vấn đề lớn đối với các nền kinh tế phát triển.

“Lãi suất cao đang bó hẹp dư địa chính sách, chèn lấn đầu tư tư nhân và khiến thị trường cứ nửa năm lại phải lo một đợt bất ổn tài chính mới. Đây là tình huống đặc biệt bất lợi cho khu vực tư nhân”, Pickering chia sẻ trên CNBC.

Ông thậm chí nhấn mạnh: “Tôi bắt đầu nghĩ rằng thắt chặt chi tiêu có thể trở thành biện pháp kích thích, bởi nó sẽ khôi phục niềm tin thị trường, kéo lợi suất xuống, giúp khu vực tư nhân thở phào và giải ngân sức mạnh tài chính đang nắm giữ”.

Jonas Goltermann, phó Kinh tế trưởng phụ trách thị trường tại Capital Economics, cho rằng đợt tăng lợi suất dài hạn trên toàn cầu hiện nay chịu tác động đồng thời từ ba yếu tố: Lo ngại tài khóa, chính sách tiền tệ và hiệu ứng phần bù kỳ hạn (term premia) liên quan đến cung-cầu.

Theo ông, cả Anh và Pháp đang đối diện “bài toán ngân sách hóc búa”, đòi hỏi kết hợp tăng thuế và cắt giảm chi tiêu để vừa giữ tài khóa bền vững, vừa duy trì niềm tin của thị trường trái phiếu.

Về chính sách tiền tệ, Goltermann lưu ý tâm lý thị trường đang dao động trước năng lực và quyết tâm của các Ngân hàng Trung ương trong việc kiểm soát lạm phát trung hạn - dù lợi suất Mỹ vẫn cho thấy sự bền bỉ tương đối, bất chấp lo ngại về tính độc lập của Fed.

Ông cho biết thêm, việc phát hành trái phiếu gia tăng trong khi nhu cầu từ các nhà đầu tư truyền thống suy giảm - do rủi ro lãi suất, lạm phát và sự xói mòn mối liên hệ quen thuộc giữa tâm lý ‘ngại rủi ro’ và lợi suất thấp - đã khiến khả năng xuất hiện một ‘đạn bạc’ để kéo lợi suất đi xuống gần như không còn.

Bên cạnh đó, các chiến lược gia của ING cho rằng đợt bán tháo trái phiếu tuần này không xuất phát từ bất định liên quan đến thuế quan Mỹ, sau phán quyết của tòa phúc thẩm rằng nhiều mức thuế nhập khẩu do Tổng thống Donald Trump áp đặt là bất hợp pháp.

“Không có gì bất định cả. Thuế quan vẫn còn và sẽ tiếp tục còn”, ING viết trong báo cáo, mô tả chính quyền của ông Trump là “đặt cược tất cả vào quản lý vĩ mô thông qua thuế quan” bằng mọi cách.

Theo ING, phần cuối đường cong lợi suất vẫn chịu áp lực tăng bởi sự kết hợp giữa lo ngại tài khóa và tính độc lập của Ngân hàng Trung ương, đặc biệt sau “sự kiện Lisa Cook”.

Tham khảo CNBC