Đếm ngược thời khắc đàm phán: Hàng loạt quốc gia châu Á sẽ tung 'át chủ bài' gì để thoát bẫy thuế Mỹ?
Nhiều nền kinh tế châu Á, trong đó có Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)...đang tăng cường cam kết nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ như một động thái thiện chí trong quá trình đàm phán thuế quan.
Trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng cường áp các mức thuế “có đi có lại” nhằm điều chỉnh cán cân thương mại, các quốc gia châu Á đang tìm cách sử dụng nhập khẩu năng lượng từ Mỹ như một "con bài" thương lượng. Bên cạnh đó, các lĩnh vực như ô tô và nông sản được đánh giá là khó nhượng bộ hơn.
Hồi tháng 4, Mỹ thông báo sẽ tạm dừng các mức thuế đe dọa trong vòng 90 ngày, tạo khoảng thời gian cho các cuộc thương lượng. Ngoại trừ Trung Quốc – nước đã đáp trả bằng thuế quan của riêng mình – hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ đang gấp rút đàm phán với Washington để giảm thiểu tác động tiêu cực có thể xảy ra.
Đàm phán đã được khởi động với một loạt đối tác ở châu Á, bao gồm Việt Nam, Nhật Bản, Indonesia, Hàn Quốc và Ấn Độ. Tần suất và quy mô các cuộc gặp được dự báo sẽ gia tăng trong những tuần tới, trước thời hạn chót là ngày 9/7. Các phái đoàn Nhật Bản và Hàn Quốc đang có mặt tại Washington trong tuần này cho vòng đàm phán thứ hai với chính quyền Mỹ.
LNG – “quân bài” chiến lược trong đàm phán
Nhiều nền kinh tế châu Á, trong đó có Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)...đang tăng cường cam kết nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ như một động thái thiện chí trong quá trình đàm phán thuế quan. Mỹ hiện là nhà xuất khẩu LNG lớn nhất thế giới và cần tìm thêm đối tác mua để tiêu thụ sản lượng ngày càng tăng.
Chuyên gia Alex Froley từ ICIS nhận định: “Châu Á là nơi được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng nhu cầu LNG trong tương lai, cả để phục vụ phát triển kinh tế và thay thế các nguồn nhiên liệu gây ô nhiễm như than đá”. Ngoài LNG, một số nước như Indonesia đề xuất nhập khẩu các sản phẩm năng lượng khác như khí hóa lỏng LPG, dầu thô và xăng.
Dự án LNG Alaska – phép thử cho hợp tác đầu tư
Một trong những trọng tâm được đưa vào đàm phán là khả năng châu Á đầu tư vào dự án LNG trị giá 44 tỷ USD tại Alaska – nơi được xem là có lợi thế lớn nhờ rút ngắn thời gian vận chuyển sang châu Á so với các cảng xuất khẩu LNG ở Vịnh Mexico. Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan đều đang được nhắc đến như các đối tác tiềm năng tham gia tài trợ dự án.
Tuy nhiên, chi phí cao và tính khả thi về mặt kinh tế vẫn là những rào cản lớn. Nhật Bản cho biết sẽ cân nhắc phương án này như một nguồn cung thay thế tiềm năng, nhưng khoản đầu tư chính cho hạ tầng cần đến các đối tác tư nhân.
Ngành ô tô: Thách thức lớn với Nhật Bản và Hàn Quốc
Tổng thống Trump nhiều lần chỉ trích tình trạng thiếu xe Mỹ trên đường phố châu Á, đặc biệt là tại Nhật Bản và Hàn Quốc. Dữ liệu cho thấy Nhật Bản đang có mức thặng dư thương mại ô tô lên tới 48 tỷ USD với Mỹ.
Dù Tokyo đang xem xét nới lỏng một số tiêu chuẩn kiểm định để tạo điều kiện cho xe Mỹ, các chuyên gia cho rằng điều này khó tạo thay đổi thực sự. Ông Takashi Imamura từ Viện Marubeni nhận định: “Xe Mỹ thường quá lớn để phù hợp với đường sá ở Nhật”.
Bên cạnh đó, các hãng xe Nhật từ lâu đã chuyển phần lớn dây chuyền sản xuất sang Mỹ, nên các chỉ trích từ ông Trump có thể chỉ là đòn bẩy trong tổng thể đàm phán.
Nông sản
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang gây sức ép buộc các nước châu Á tăng nhập khẩu nông sản Mỹ. Mặc dù Nhật Bản và Hàn Quốc đã là những khách hàng lớn, Mỹ vẫn muốn mở rộng thị phần tại các quốc gia như Ấn Độ và Thái Lan.
Tuy nhiên, lĩnh vực nông nghiệp luôn nhạy cảm về mặt chính trị. Nhật Bản đang cân nhắc tăng hạn ngạch miễn thuế đối với gạo, đậu tương và ngô Mỹ, nhưng vấp phải phản đối gay gắt từ giới nông dân, đặc biệt khi cuộc bầu cử Thượng viện sắp diễn ra.
Thực tế, Nhật Bản hiện là nước nhập khẩu gạo Mỹ lớn thứ hai, Hàn Quốc xếp thứ tư, và hai quốc gia này chiếm tới 20% xuất khẩu gạo của Mỹ. Với thịt lợn và thịt bò, Nhật, Hàn và Đài Loan chiếm gần một nửa tổng lượng xuất khẩu của Mỹ.
Tuy nhiên, chuyên gia Keisuke Sano từ Nomura Research cho rằng việc thay đổi thói quen tiêu dùng ở châu Á – vốn quen với lúa gạo – là một quá trình lâu dài nếu Mỹ muốn mở rộng thị phần lúa mì hay ngũ cốc khác.
Đóng tàu – quân bài chiến lược của Hàn Quốc
Trong khi đó, Hàn Quốc đang sử dụng ngành đóng tàu – nơi nước này xếp thứ hai toàn cầu – như một công cụ thương lượng. Mỹ muốn khôi phục ngành đóng tàu nội địa vì lý do an ninh quốc gia và Hàn Quốc đang tận dụng nhu cầu này.
Tập đoàn Hyundai Heavy Industries đã ký biên bản ghi nhớ với nhà thầu quốc phòng Mỹ Huntington Ingalls để cùng phát triển các dự án thương mại và quốc phòng. Nhật Bản và Hàn Quốc được Mỹ khuyến khích đầu tư vào các nhà máy đóng tàu tại Mỹ nhằm củng cố năng lực phòng thủ chung trước Trung Quốc.
Khi thời hạn 90 ngày tạm hoãn áp thuế của Mỹ sắp kết thúc, các cuộc đàm phán giữa châu Á và Washington đang tăng tốc. Các quốc gia trong khu vực đang nỗ lực đưa ra những “con bài” phù hợp – từ năng lượng, nông sản đến hợp tác công nghiệp – để vừa bảo vệ lợi ích quốc gia, vừa giữ cho quan hệ thương mại với Mỹ không trượt khỏi tầm kiểm soát.
Theo Nikkei Asia
>> Nóng: Ông Trump tuyên bố một số thỏa thuận thương mại có thể được ký ngay trong tuần này
