Giao dịch từ 400 triệu đồng phải báo cáo NHNN: Liệu có cản trở giao dịch tiền mặt?

Từ ngày 1/12, ngân hàng, công ty chứng khoán, bất động sản, xổ số... đều phải báo cáo Ngân hàng Nhà nước những giao dịch có trị giá từ 400 triệu đồng trở lên.

Đối tượng cần báo cáo

Quy định này được nêu ra trong quyết định 11/2023của Thủ tướng Chính phủ.

Đối tượng báo cáo là tổ chức tài chính; tổ chức, cá nhân kinh doanh ngành nghề phi tài chính có liên quan được quy định tại khoản 1, 2 điều 4 Luật Phòng, chống rửa tiền 2022.

Quyết định 11/2023 thay thế cho quyết định 20/2013 đã áp dụng hơn 10 năm qua. Ngưỡng phải báo cáo cũng tăng từ 300 triệu đồng của quy định hiện hành lên mức 400 triệu đồng.

Theo Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, các tổ chức tài chính phải báo cáo là các ngân hàng, dịch vụ trung gian thanh toán (như ví điện tử), công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, kinh doanh bảo hiểm nhân thọ…

Bên cạnh đó, các tổ chức, cá nhân kinh doanh ngành, nghề phi tài chính cũng thuộc đối tượng phải báo cáo gồm: kinh doanh trò chơi có thưởng; trò chơi trên mạng viễn thông, Internet, xổ số, đặt cược.

Doanh nghiệp kinh doanh bất động sản trừ hoạt động cho thuê, cho thuê lại bất động sản và dịch vụ tư vấn bất động sản, dịch vụ kế toán, cung cấp dịch vụ pháp lý của luật sư, tổ chức hành nghề luật sư, cung cấp dịch vụ thành lập, quản lý, điều hành doanh nghiệp… cũng phải báo cáo những giao dịch có trị giá từ 400 triệu đồng trở lên.

Có cản trở giao dịch tiền mặt?

Trước những băn khoăn rằng, quy định mới này dù đã nâng hạn mức so với mức cũ nhưng thực hiện rất khó bởi quá nhiều giao dịch trên 400 triệu đồng thuộc diện phải báo cáo với Ngân hàng Nhà nước, bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng, Chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước) khẳng định, quy định này hoàn toàn khả thi.

Theo đánh giá của PGS. TS. Nguyễn Thường Lạng, Đại học Kinh tế Quốc dân, đây là quy định để bảo đảm sự giám sát của Nhà nước đối với các giao dịch tiền tệ, tăng quyền lực kiểm soát cung và cầu tiền để bảo đảm ổn định tiền tệ.

Nhà nước sẽ theo dõi cụ thể từng giao dịch để từng bước hiểu rõ nguồn gốc tiền tệ, xu hướng di chuyển dòng tiền, giảm thiểu các tiêu cực, nhất là tội phạm rửa tiền, các khoản tiền không rõ nguồn gốc, giao dịch bất hợp pháp...

PGS. TS. Nguyễn Thường Lạng cho rằng: "Quản lý các giao dịch này không khó vì các giao dịch chi tiết đều thông qua ngân hàng hoặc phi ngân hàng. Hiện nay có các ứng dụng trực tuyến, xử lý dữ liệu lớn nên quản lý tiện lợi vô cùng".

Chia sẻ với báo chí, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM đánh giá, việc Quyết định 11/2023/QĐ-TTg có hiệu lực là theo đúng định hướng.

"Luật Phòng chống rửa tiền trước đây có quy định giao dịch trên 300 triệu đồng phải báo cáo. Mức này nâng lên 400 triệu cũng bình thường. Như thế không phải siết chặt mà là nới lỏng hơn", ông Châu nhận định.

Theo ông Lê Hoàng Châu, các khoản có thể phát sinh rủi ro trong chuyện rửa tiền thì phải báo cáo. Còn báo cáo thì Ngân hàng Nhà nước sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo, thống kê đánh giá rủi ro.

Xét về ngành bất động sản, ông Lê Hoàng Châu cho rằng, khi quyết định giao dịch từ 400 triệu đồng trở lên phải báo Ngân hàng Nhà nước, các doanh nghiệp không bị ảnh hưởng.

Ông Châu cho biết, Việt Nam tham gia Công ước phòng chống rửa tiền của Liên hiệp quốc nên đã ban hành Luật Phòng chống rửa tiền năm 2020 và mới sửa đổi. Bất động sản là một trong những lĩnh vực có rủi ro lớn trong rửa tiền nên phải có quy định. Tuy nhiên, quy định này không chỉ áp dụng riêng cho bất động sản mà còn cho nhiều loại giao dịch có giá trị khác.

Quyết định mới: Bất ngờ với yêu cầu báo cáo giao dịch từ 400 triệu đồng