'Quay lưng' với Nhật Bản, Ấn Độ bất ngờ 'khóa kho báu' sau 13 năm hợp tác: Chuyện gì xảy ra?
Dù Ấn Độ muốn giữ lại nguồn cung trong nước, việc dừng xuất khẩu đất hiếm không thể thực hiện ngay lập tức do vướng ràng buộc từ thỏa thuận song phương giữa Chính phủ hai nước.
Chính phủ Ấn Độ vừa yêu cầu công ty khai thác đất hiếm nhà nước IREL tạm dừng thỏa thuận xuất khẩu đất hiếm kéo dài 13 năm với Nhật Bản, nhằm đảm bảo nguồn nguyên liệu cho nhu cầu trong nước và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, theo tiết lộ từ hai nguồn tin am hiểu sự việc.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc – quốc gia thống trị chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu – đã siết chặt xuất khẩu từ tháng 4, gây áp lực lớn lên ngành ô tô và sản xuất công nghệ cao trên toàn thế giới.
Ngừng xuất khẩu neodymium – "chìa khóa" cho xe điện
Trong một cuộc họp gần đây với đại diện ngành công nghiệp, bao gồm các nhà sản xuất ô tô, Bộ trưởng Thương mại Ấn Độ Piyush Goyal đã yêu cầu IREL dừng xuất khẩu đất hiếm, đặc biệt là neodymium – nguyên liệu quan trọng để sản xuất nam châm dùng trong động cơ xe điện.
IREL hiện đang cung cấp đất hiếm cho công ty Toyotsu Rare Earths India, một đơn vị của tập đoàn thương mại Nhật Bản Toyota Tsusho, theo thỏa thuận ký năm 2012. Công ty này xử lý đất hiếm và xuất khẩu sang Nhật Bản để sản xuất nam châm. Dữ liệu hải quan cho thấy năm 2024, Toyotsu đã xuất hơn 1.000 tấn đất hiếm sang Nhật – chiếm gần 1/3 tổng sản lượng 2.900 tấn do IREL khai thác.
Dù Ấn Độ muốn giữ lại nguồn cung trong nước, việc dừng xuất khẩu không thể thực hiện ngay lập tức do vướng ràng buộc từ thỏa thuận song phương giữa Chính phủ hai nước. Một nguồn tin cho biết: “IREL muốn giải quyết vấn đề này một cách êm thấm, thông qua đàm phán, vì Nhật Bản là quốc gia thân thiện”.
Phía Bộ Thương mại Nhật Bản từ chối bình luận cụ thể, chỉ cho biết: “Chúng tôi không đưa ra phản hồi về các trao đổi song phương nói chung”.
IREL đang chờ phê duyệt pháp lý để khai thác thêm bốn mỏ đất hiếm trong nước, đồng thời tìm kiếm đối tác doanh nghiệp để sản xuất nam châm đất hiếm, phục vụ các ngành công nghiệp ô tô và dược phẩm.
Ấn Độ muốn giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, phát triển chuỗi cung ứng nội địa
Ấn Độ hiện sở hữu nguồn dự trữ đất hiếm lớn thứ năm thế giới, khoảng 6,9 triệu tấn, nhưng chưa có năng lực sản xuất nam châm trong nước và vẫn phải nhập khẩu, chủ yếu từ Trung Quốc.
Trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2025, Ấn Độ đã nhập khẩu khoảng 53.748 tấn nam châm đất hiếm, phục vụ cho xe điện, tua-bin gió, thiết bị y tế và nhiều lĩnh vực sản xuất khác.
IREL – thành lập từ năm 1950 – là đơn vị duy nhất được phép khai thác đất hiếm tại Ấn Độ, chủ yếu cung cấp cho Bộ Năng lượng Nguyên tử phục vụ quốc phòng và điện hạt nhân. Công ty có nhà máy chiết xuất đất hiếm tại bang Odisha và nhà máy tinh luyện tại Kerala.
IREL đặt mục tiêu sản xuất 450 tấn neodymium tinh chất trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2026 và có kế hoạch tăng gấp đôi sản lượng vào năm 2030. Chính phủ Ấn Độ cũng đang xây dựng các chương trình ưu đãi đầu tư nhằm thúc đẩy phát triển ngành chế biến đất hiếm và sản xuất nam châm trong nước.
Tham khảo Reuters
>> Phát hiện kho báu 1.000 đồng vàng hơn 90 tỷ đồng giấu trong bức tường phòng chứa đồ
