Quốc gia châu Á trở thành ‘vị cứu tinh’ của các trùm ô tô Nga đang lao đao vì trừng phạt

Khi các công ty quốc tế bắt đầu rời khỏi Nga sau cuộc xung đột giữa nước này và Ukraine, làn sóng doanh nhân đã tìm cách kiếm lợi từ “cuộc di cư” bằng cách thu gom các nhà máy ô tô bị bỏ lại.

Giờ đây, họ đang tìm cách khởi động lại đà sản xuất tại Nga - quốc gia từng tạo ra khoảng 1,5 triệu xe mỗi năm trước khi xảy ra xung đột và từng đặt mục tiêu trở thành thị trường ô tô lớn nhất châu Âu.

Thị trường sản xuất ô tô Nga sụt giảm khi công ty nước ngoài tháo chạy bởi cuộc xung đột với Ukraine. Nguồn: Bloomberg

Khó khăn trong việc thu hút vốn Trung Quốc

Theo Bloomberg, công ty Art-Finance của doanh nhân Pavlovich đã mua các nhà máy từ Hyundai và Volkswagen AG, trong khi Avtodom Group của doanh nhân Olkhovsky mua lại hoạt động của Mercedes-Benz tại Nga. Cả 2 công ty này đều đang tìm kiếm đối tác nước ngoài.

Giải pháp của họ để mở rộng sản xuất là thu hút các công ty Trung Quốc, nhưng việc thuyết phục đầu tư có thể gặp khó khăn nếu không có trợ cấp của Chính phủ.

Nhà tư vấn độc lập Sergey Burgazliev, với hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành ô tô, bình luận về hoạt động mua bán của Art-Finance và Avtodom rằng: “Tôi có cảm giác họ đã đánh giá quá cao khả năng của mình một chút”.

Ông giải thích, đối với nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, xuất khẩu xe từ chính quốc gia của họ mang lại lợi nhuận cao hơn so với việc sản xuất chúng ở Nga. Ông cho rằng Moscow sẽ cần đưa ra những ưu đãi đặc biệt hơn nếu muốn thu hút đầu tư.

Những thỏa thuận này là một ví dụ điển hình cho việc quyền sở hữu tài sản đang chuyển dịch trên khắp nước Nga, nơi môi trường kinh doanh đã bị định hình lại hoàn toàn do sự rút lui của các công ty nước ngoài sau cuộc chiến với Ukraine và các lệnh trừng phạt nghiêm khắc của phương Tây.

Nga đang nỗ lực khôi phục ngành sản xuất ô tô đang suy thoái. Ảnh: Bloomberg

Khi ngày càng có nhiều ông lớn bị các lệnh trừng phạt lọai khỏi cuộc chơi, một số doanh nhân trong nước đang tận dụng cơ hội bằng cách thu mua tài sản với giá rẻ.

Bloomberg cho hay, Pavlovich bắt đầu bán ô tô nhập khẩu vào Nga từ năm 1992. Sau đó, ông dành gần 2 thập kỷ làm CEO của Avilon Group, một nhà cung cấp xe hơi hạng sang bao gồm Rolls-Royce và Bentley.

Trong khi đó, Olkhovsky bắt đầu sự nghiệp là một nhà buôn bán kim loại vào những năm 1990 tại một thành phố ở Siberia. Ông chuyển sang kinh doanh đại lý ô tô vào năm 2013 và trở thành Giám đốc tại Avtodom vào năm 2019.

Mặc dù không rõ chính xác số tiền Pavlovich và Olkhovsky chi cho việc mua lại các tài sản kể trên, nhưng người ta tin rằng đó chỉ là một khoản rất nhỏ so với hàng tỷ USD của các hãng xe trước chiến tranh.

Tháng trước, Art-Finance của Pavlovich - hoạt động trong nước với tên gọi AGR Automotive Group, cho biết họ đã nối lại việc sản xuất ô tô Solaris tại một cơ sở cũ của Hyundai nhưng không tiết lộ số lượng sẽ lắp ráp trong năm nay.

Về phần mình, Avtodom đang tìm cách thu hút một đối tác từ Trung Quốc để khởi động lại nhà máy Mercedes-Benz trước đây, nhưng quy mô tương đối nhỏ khiến họ khó có thể chế tạo những phương tiện có giá phải chăng cho mọi người.

Nói về các đối tác Trung Quốc, ông Olkhovsky chia sẻ: "Thị trường tại Nga không phải là thị trường quan trọng nhất đối với họ. Thị trường quê nhà mới là ưu tiên hàng đầu của các công ty này".

Ngành công nghiệp ô tô Nga lúc này

Hiện tại, các nhà máy khác ở Nga đang hoạt động trở lại một cách từ từ.

Công ty do Chính phủ Moscow điều hành đã khôi phục hoạt động sản xuất thương hiệu Moskvich thời Liên Xô bằng cách sử dụng các bộ phận của JAC Motors (Trung Quốc). Họ dự định tìm thêm một đối tác Trung Quốc khác.

Ông Olkhovsky hy vọng đối tác Trung Quốc sẽ hợp tác trong các dự án liên doanh hoặc lắp ráp hợp đồng vào năm 2025. Ảnh: Reuters

Bên cạnh đó, Avtotor - nhà điều hành cơ sở lắp ráp xe Hyundai và BMW AG, cũng đang sản xuất ô tô BAIC và Kaiyi của Trung Quốc. Tuy nhiên, sản lượng năm ngoái chỉ bằng khoảng 1/5 hoặc ít hơn công suất tối đa của 2 nhà máy.

Thương hiệu Haval của Great Wall là nhà sản xuất ô tô Trung Quốc duy nhất có nhà máy ở Nga, tại một thị trấn cách Moscow khoảng 180km về phía Nam.

Theo công ty phân tích Autostat, nhà máy sản xuất các mẫu SUV và xe hybrid này khai trương vào năm 2019 sau khi đầu tư 500 triệu USD và tăng gấp đôi sản lượng lên khoảng 100.000 xe vào năm ngoái. Họ chiếm gần 11% doanh số bán hàng của thị trường ô tô Nga tại thời điểm đó.

Một bên được hưởng lợi nữa là AvtoVAZ, công ty được Nhà nước hậu thuẫn. Nhờ các khoản trợ cấp liên tục của Chính phủ, năm ngoái hãng này sản xuất khoảng 374.000 chiếc Lada - thương hiệu từng bị chê về độ tin cậy và thời gian giao hàng chậm trễ. Đây là số lượng xe cao nhất của họ trong một thập kỷ.

Dù doanh số bán ô tô Nga tăng vào năm 2023, Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu đánh giá rằng sẽ cần thêm thời gian để khởi động lại tất cả các nhà máy bị ngừng hoạt động.

Theo một báo cáo trong tháng này, Chính phủ có kế hoạch tạo ra một cụm ô tô mới để phục hồi hoạt động sản xuất trong nước, nhưng Ngân hàng Trung ương Nga ước tính quá trình quay trở lại sản xuất toàn diện có thể kéo dài đến năm 2027.

>> Quốc gia châu Á bùng nổ giữa lúc thị trường bất động sản toàn cầu lao đao, nhà hạng sang bán ‘đắt như tôm tươi’