THACO giải cứu thành công 'con tàu khổng lồ đang chìm' của bầu Đức: Cuộc hôn phối tỷ USD giữa hai doanh nhân chỉ quen biết sơ sơ
Cái bắt tay với THACO hơn 6 năm về trước chính là dấu ấn lớn nhất kể từ thời điểm bầu Đức thông báo "HAGL mất thanh khoản" ngày 31/12/2016. Khi ấy, khối nợ vay của HAGL từng có lúc chạm mức kỷ lục hơn 28.000 tỷ đồng.
 |
| Cái bắt tay giữa HAGL và THACO năm 2018 có sự chứng kiến của nhiều lãnh đạo, nguyên lãnh đạo cấp cao của Nhà nước |
6 năm trước...
Một ngày đầu tháng 8/2018, CTCP Hoàng Anh Gia Lai (HAGL, mã HAG) của ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) đã cùng CTCP Ô tô Trường Hải (THACO) ký kết một thỏa thuận hợp tác chiến lược - thỏa thuận "trục vớt con tàu đang đắm mang tên HAGL".
Theo thỏa thuận này, THACO đầu tư vào CTCP Nông nghiệp Quốc tế HAGL (HAGL Agrico, mã HNG) và dự án HAGL Myanmar Center. Cụ thể, THACO và nhóm cổ đông liên quan sở hữu 35% cổ phần của HNG thông qua việc mua trái phiếu chuyển đổi và cổ phiếu, với tổng vốn đầu tư hơn 4.000 tỷ đồng. Cùng với đó, Công ty Đại Quang Minh (thuộc THACO) đầu tư để sở hữu 51% vốn và dự kiến tăng lên 65% cổ phần tại dự án HAGL Myanmar, với số vốn đầu tư hơn 3.800 tỷ đồng.
Thời điểm đó, phía THACO Group nhấn mạnh, những khoản chi trên chỉ là số tiền mua cổ phần để nắm quyền sở hữu. Để HAGL phát triển nhanh, bền vững và có lợi nhuận tốt trong những năm sau, THACO cam kết tiếp tục hợp tác, rót thêm khoảng 12.000 tỷ đồng nhằm cơ cấu lại các khoản nợ vay đến hạn, đầu tư vào chăm sóc và mở rộng diện tích trồng cây ăn trái cũng như phát triển giai đoạn 2 của dự án Myanmar.
Ước tính, tổng số tiền THACO góp vào HAGL sau thương vụ hợp tác chiến lược này có thể lên đến gần 20.000 tỷ đồng – con số khổng lồ cho một thương vụ đầu tư thuộc hàng lớn nhất trên sàn chứng khoán Việt Nam giữa hai doanh nghiệp nội.
Cũng trong năm 2018, bầu Đức - trong cơn bĩ cực - bắt đầu trồng những gốc sầu riêng đầu tiên cho HAGL – loại cây đang dần trở thành mũi nhọn doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp ở thời điểm hiện tại.
Cũng cần nhấn mạnh, thỏa thuận hợp tác chiến lược với THACO của tỷ phú Trần Bá Dương chính là dấu ấn lớn nhất sau gần hai năm kể từ thời điểm bầu Đức thông báo "HAGL mất thanh khoản" (ngày 31/12/2016). Khi ấy, khối nợ vay của HAGL từng có lúc chạm mức kỷ lục hơn 28.000 tỷ đồng.
Theo cam kết, HAGL Agrico – từ một công ty thành viên có quy mô lớn nhất tại HAGL – dần dần được chuyển giao về THACO. Cùng với đó, việc thoái vốn khỏi các dự án tại Myanmar cũng đánh dấu hồi kết cho một HAGL từng là thế lực trên thị trường bất động sản.
 |
| Bầu Đức và tỷ phú Trần Bá Dương |
6 năm sau...
Trong cơn bĩ cực mang tên chuyển đổi mô hình kinh doanh và nỗi lo đổ vỡ, việc bán đứt HAGL Agrico cũng đồng nghĩa gánh nặng tài chính của HAGL phần nào vơi bớt. Việc trả xấp xỉ 21.000 tỷ đồng nợ vay sau hơn 8 năm miệt mài tái cơ cấu đã xác thực cho câu nói của bầu Đức rằng: "HAGL là doanh nghiệp tích cực trả nợ nhất sàn chứng khoán". Thậm chí, vị Chủ tịch còn đặt quyết tâm xóa sạch nợ vay đến năm 2026.
Ngược lại, "cơn đau đầu" của THACO tại HAGL Agrico vẫn chưa hề thuyên giảm: Vẫn là khối nợ lớn, vẫn là cách vận hành chưa thực sự trơn tru và báo cáo tài chính hợp nhất đã ghi nhận năm thứ tư liên tiếp lỗ vượt nghìn tỷ.
Trong khi HAGL thu lãi hơn 4.000 tỷ đồng sau 4 năm, doanh nghiệp do Chủ tịch HĐQT Trần Bá Dương lãnh đạo lại ghi nhận khoản lỗ sau thuế lên tới 7.000 tỷ trong cùng thời điểm.
Khi những gốc sầu riêng trồng cách đây 4–6 năm tại Lào bắt đầu vào vụ thu hoạch, việc bầu Đức có thể giúp HAGL xóa hết lỗ lũy kế chỉ còn là vấn đề thời gian, dự kiến trong nửa đầu năm 2025. Ngược lại, việc HAGL Agrico vẫn đang dồn lực tái cơ cấu vườn chuối và cao su, đặt ra nhiều hoài nghi về khả năng có lãi trong năm nay, chưa nói đến hành trình giảm và xóa gần 9.400 tỷ đồng lỗ lũy kế.
>> Cùng HAGL xóa 7.000 tỷ đồng lỗ lũy kế sau 4 năm, bầu Đức nói 'chắc là do ở hiền gặp lành'
 |
| Kết quả kinh doanh 4 năm gần nhất của HAGL Agrico |
Thương vụ tỷ USD mang màu sắc nghĩa hiệp
Đằng sau "cuộc hôn phối tỷ USD" giữa hai tập đoàn tư nhân hơn 6 năm trước, đến nay, đây có lẽ là thương vụ đầu tư vượt ra khỏi những nguyên tắc kinh doanh thông thường.
Như Thanh Niên từng đưa tin, trước khi THACO và HAGL ký kết hợp tác chiến lược, hai ông chủ doanh nghiệp chỉ mới "quen biết sơ sơ". Trong lúc HAGL như "con tàu khổng lồ đang chìm giữa đại dương", bầu Đức đã gửi một bức thư viết tay cho ông Trần Bá Dương với lý do duy nhất: ông tin rằng tỷ phú Dương có tiền. Còn ông Dương, trong cuộc trò chuyện với báo chí năm 2020, thừa nhận một trong những lý do đầu tư vào HAGL là vì "thấy ai cũng khen ông Đức".
Bầu Đức kể rằng, khi dẫn ông Dương thị sát cơ sở nông nghiệp của HAGL tại Lào và Campuchia, vị tỷ phú đã quyết định đầu tư "cực nhanh, cực dứt khoát". Ngay sau đó, Chủ tịch THACO nhanh chóng chuyển hàng nghìn tỷ đồng cho HAGL để xử lý các vấn đề cấp bách của tập đoàn, mà "không một tờ biên nhận". Dĩ nhiên, các thủ tục pháp lý được hoàn thiện ngay sau đó. Hành động này khiến bầu Đức, trong một cuộc trò chuyện hồi quý IV/2024, khẳng định đó là "tầm vóc của một doanh nhân lớn, dữ dằn và quyết liệt".
Đằng sau thương vụ tỷ USD mang màu sắc "anh hùng Lương Sơn Bạc", có thể thấy hai doanh nhân nổi tiếng của Việt Nam đã quyết định hợp tác với nhau mà không đơn thuần vì lợi nhuận. Nó cho thấy bản lĩnh, sự quyết đoán cũng như tầm nhìn chiến lược của những người dám nghĩ lớn, làm lớn.
Trên cương vị hai chủ tịch của hai công ty cùng làm nông nghiệp, rõ ràng hoàn cảnh, vị thế và thực lực của HAGL và HAGL Agrico hiện tại là không giống nhau. Tuy nhiên, đạo lý và ân tình là cách để cả tỷ phú Trần Bá Dương và bầu Đức ngồi lại với nhau trên băng ghế điều hành HAGL Agrico với tư cách Chủ tịch và Phó Chủ tịch HĐQT.
