Tổng Thư ký VBMA: Phí thuê FiinRatings, CBI thẩm định dự án xanh tốn kém, doanh nghiệp rất cần vốn mồi từ Nhà nước

Tại tọa đàm trực tuyến “Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Tìm kiếm cơ hội trong hành trình tiến đến Net Zero”, sáng 26/6, ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng Thư ký VBMA, chỉ rõ: Để phát hành trái phiếu xanh, doanh nghiệp không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn tài chính thông thường, mà còn phải chứng minh dự án đáp ứng các tiêu chí “xanh” theo chuẩn quốc tế.

“Muốn vậy, họ phải thuê đơn vị đánh giá độc lập như FiinRatings hoặc các tổ chức được Climate Bonds Initiative (CBI) ủy quyền, để thẩm định và xác nhận tính xanh của dự án. Quá trình này rất tốn kém,” ông Quỳnh nhấn mạnh.

Không chỉ vậy, toàn bộ dòng tiền huy động từ trái phiếu xanh phải được sử dụng đúng mục đích, đúng dự án đã được phê duyệt và chịu sự giám sát chặt chẽ – yếu tố khiến chi phí phát hành trái phiếu xanh cao hơn đáng kể so với trái phiếu thông thường.

Ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng Thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam. Ảnh: Tạp chí DNHN.

>>>Đề xuất ngân hàng được thuê tổ chức độc lập hoặc tự thẩm định các dự án xanh

Tổng Thư ký VBMA cho biết, hiện chính sách tại Việt Nam về phát hành trái phiếu xanh mới dừng ở mức định hướng chung, thiếu các cơ chế hỗ trợ cụ thể về tài chính, thuế hay pháp lý cho cả ba mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái thị trường: Doanh nghiệp phát hành, nhà đầu tư, và tổ chức trung gian.

“Chính phủ các nước khác đã hỗ trợ rất rõ ràng. Họ tài trợ một phần chi phí đánh giá dự án xanh, ưu đãi thuế, đất đai, và cả lãi suất... Trong khi đó, ở Việt Nam, chi phí phát hành trái phiếu xanh vẫn do doanh nghiệp tự gánh toàn bộ”, ông Quỳnh nhận xét.

Ông cho rằng, nếu Nhà nước thực sự muốn thúc đẩy trái phiếu xanh, cần sớm có chính sách chia sẻ chi phí, tương tự như cách Chính phủ đã từng hỗ trợ các dự án công nghệ cao hay năng lượng tái tạo trước đây.

Một điểm nghẽn quan trọng khác được ông Quỳnh nêu rõ là Việt Nam chưa ban hành hệ thống tiêu chí rõ ràng xác định thế nào là một dự án xanh – điều mà nhiều quốc gia đã làm bằng cách thiết lập “green taxonomy” riêng cho từng lĩnh vực.

“Hiện nay, chúng ta chưa có một định nghĩa chính thức về "xanh" trong pháp luật. Nếu chưa có tiêu chuẩn pháp lý rõ ràng thì rất khó để các bên, từ tổ chức phát hành đến nhà đầu tư hành xử một cách minh bạch và nhất quán”, ông Quỳnh phân tích.

Đồng thời ông nhấn mạnh, việc xây dựng một bộ tiêu chí xanh quốc gia cần được xem là ưu tiên cấp thiết. Đây sẽ là nền tảng để phát triển hạ tầng xếp hạng tín nhiệm, khuyến khích nhà đầu tư, đồng thời tạo môi trường pháp lý ổn định cho thị trường trái phiếu xanh.

Cũng theo ông Quỳnh, nhà đầu tư chỉ chọn mua trái phiếu xanh nếu sản phẩm đó vừa đáp ứng chuẩn mực phát triển bền vững, vừa có khả năng thu hồi vốn và lợi nhuận hợp lý, tương xứng với rủi ro mà họ gánh chịu. Ngược lại, nếu trái phiếu xanh mang lại hiệu quả kinh tế thấp hơn, thì Nhà nước phải có cơ chế bù đắp, như ưu đãi thuế, hỗ trợ lãi suất, hoặc tạo quỹ đầu tư xanh để đồng hành cùng doanh nghiệp.

"Nhà nước nên có cơ chế khuyến khích cả nhà đầu tư thông qua quy định dành tỷ trọng tài sản xanh trong danh mục, như nhiều quốc gia đang áp dụng. Đồng thời, cần đầu tư vào hạ tầng hỗ trợ như hệ thống xếp hạng tín nhiệm, đánh giá xanh độc lập, đảm bảo hoạt động chuyên nghiệp và đáng tin cậy", Tổng Thư ký VBMA, đề xuất.

>>> 'Sức ép' xanh lên tín dụng: Cần bệ đỡ từ thuế, phí và tài chính