4 tuyến đường sắt chính của Việt Nam: Lộ diện 21 nhà ga trọng điểm
Việc quy hoạch và phát triển các ga này là bước quan trọng giúp nâng cao năng lực vận tải của mạng lưới đường sắt.
Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến rộng rãi dự thảo Quy hoạch một số ga đường sắt quốc gia, ga trong đô thị, ga đầu mối, ga liên vận quốc tế.
Theo liên danh tư vấn CCTDI - TRICC (Trung tâm tư vấn đầu tư phát triển GTVT và Công ty cổ phần Tư vấn đầu tư và xây dựng GTVT), Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, đặt mục tiêu nâng cao năng lực vận chuyển của mạng lưới đường sắt quốc gia. Cụ thể, mục tiêu là đạt 11,8 triệu tấn hàng hóa (tăng 2,3 lần so với năm 2019) và 21,5 triệu hành khách (tăng 2,7 lần).
Để đạt được mục tiêu này, ngoài việc cải tạo, nâng cấp và xây dựng mới các tuyến đường sắt, việc quy hoạch các ga, đặc biệt là các ga đô thị, ga đầu mối và ga liên vận quốc tế, là hết sức quan trọng.
Hiện nay, các ga quan trọng đã được đưa vào quy hoạch trong 3 dự án lớn, bao gồm: Khu đầu mối đường sắt Hà Nội, khu đầu mối đường sắt TP. HCM và tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Hạ Long. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ga khác cần được đưa vào quy hoạch để đáp ứng nhu cầu vận tải trong tương lai, tạo cơ sở cho kế hoạch phát triển hạ tầng và kết nối giao thông.
Việc quy hoạch các ga này cũng nhằm đảm bảo tính đồng bộ trong sử dụng đất và phát triển các khu đô thị theo mô hình phát triển giao thông (TOD).
Hiện nay, các tuyến đường sắt Hà Nội - Đồng Đăng, Hà Nội - TP.HCM, Hà Nội - Lào Cai và Hà Nội - Hải Phòng đều khai thác các ga lớn. Tuy nhiên, một số ga hiện tại chưa đáp ứng được nhu cầu vận tải trong tương lai. Các ga như Yên Viên, Đồng Đăng, Kép và Sen Hồ cần được nâng cấp để phục vụ tốt hơn cho việc vận chuyển hàng hóa và hành khách.
Đặc biệt, các ga lớn trên tuyến Hà Nội - TP.HCM có lượng khách và hàng hóa lớn, như Vinh, Diêu Trì, Nha Trang, Tháp Chàm, cần được cải tạo và mở rộng để đáp ứng nhu cầu vận tải. Các ga có tiềm năng liên vận quốc tế như Yên Trạch, Đồng Đăng và Lào Cai cũng cần được nâng cấp để phục vụ tốt hơn cho giao thương quốc tế.
 |
| 21 ga trọng điểm sẽ được quy hoạch trên 4 tuyến đường sắt chính |
>> Việt Nam muốn làm chủ công nghiệp đường sắt, Viettel, VNPT được xem xét giao nhiệm vụ quan trọng
Tư vấn đề xuất quy hoạch 21 ga trọng điểm trên bốn tuyến đường sắt chính, bao gồm các ga trong đô thị, ga đầu mối và ga liên vận quốc tế. Cụ thể:
- Tuyến Hà Nội - Đồng Đăng quy hoạch 4 ga (Đồng Đăng, Yên Trạch, Kép, Sen Hồ).
- Tuyến Hà Nội - TP.HCM quy hoạch 12 ga (Ninh Bình, Trường Lâm, Vinh, Đông Hà, Kim Liên, Diêu Trì, Nha Trang, Vĩnh Trung, Tháp Chàm, Cà Ná...).
- Tuyến Hà Nội - Lào Cai quy hoạch 4 ga (Lào Cai, Xuân Giao A, Việt Trì, Hương Canh).
- Tuyến Hà Nội - Hải Phòng quy hoạch 2 ga (Cao Xá, Vật Cách).
Các ga liên vận quốc tế bao gồm Đồng Đăng, Kép, Sen Hồ, Cao Xá và Lào Cai, sẽ được ưu tiên phát triển để phục vụ cho vận tải hàng hóa và hành khách quốc tế.
Tư vấn đề xuất ưu tiên đầu tư vào các ga có sản lượng lớn (trên 200.000 tấn hoặc hành khách/năm) và các ga đang gặp khó khăn về hạ tầng. Ngoài ra, các ga có tiềm năng phát triển vận tải hàng hóa quốc tế và phục vụ xuất nhập khẩu cũng sẽ được xem xét đầu tư.
Các ga hiện hữu sẽ được cải tạo trong phạm vi ranh giới hiện trạng, nếu cần mở rộng sẽ được thỏa thuận với địa phương hoặc báo cáo Thủ tướng để có quyết định đầu tư.
- Ga Đồng Đăng (Lạng Sơn): Ga liên vận quốc tế đầu tuyến biên giới, có năng lực đón gửi 16 đôi tàu/ngày đêm, xếp dỡ 1 triệu tấn hàng/năm. Đây là điểm giao thông quan trọng cho việc vận chuyển hàng hóa và hành khách quốc tế.
- Ga Kép (Bắc Giang): Ga đầu mối kết nối ba hướng đường sắt, phục vụ tàu hàng quốc tế và nội địa.
- Ga Sen Hồ (Bắc Giang): Kết nối cảng cạn Sen Hồ, phục vụ vận tải hàng hóa liên vận quốc tế, có năng lực xếp dỡ 200.000 tấn/năm.
- Ga Lào Cai: Ga liên vận quốc tế tại đầu tuyến biên giới, kết nối với khổ đường 1000 mm. Dự kiến sau năm 2030, ga có thể đón 20 đôi tàu/ngày đêm, xếp dỡ 3 triệu tấn hàng/năm và 2 triệu lượt hành khách/năm.
- Ga Cao Xá (Hải Dương): Ga hỗn hợp tham gia khai thác hàng hóa liên vận quốc tế.
Việc quy hoạch và phát triển các ga này là bước quan trọng giúp nâng cao năng lực vận tải của mạng lưới đường sắt, phục vụ nhu cầu vận chuyển ngày càng lớn của cả hành khách và hàng hóa trong tương lai.
