Cây cầu 1.800 tỷ thay thế cây cầu hơn 100 tuổi sẽ bị phá dỡ ở Hà Nội đối diện nguy cơ tạm dừng thi công, Bộ Xây dựng ra chỉ đạo nóng

Dự án xây dựng cầu Đuống mới - công trình giao thông trọng điểm nối phường Việt Hưng (quận Long Biên cũ) với xã Phù Đổng (huyện Gia Lâm cũ) - được phê duyệt từ năm 2022 với tổng mức đầu tư hơn 1.800 tỷ đồng. Chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng, trước đây thuộc Bộ Giao thông vận tải). Đây là cây cầu được kỳ vọng thay thế cầu Đuống cũ, một trong những cây cầu lâu đời nhất miền Bắc, sau hơn 120 năm khai thác đã xuống cấp nghiêm trọng.

Theo thiết kế, cầu Đuống mới gồm hai đơn nguyên song song cách nhau khoảng 100m, gồm cầu đường bộ và cầu đường sắt. Cầu đường bộ dài 382m, kết cấu bê tông cốt thép dự ứng lực kết hợp dây văng, rộng 18,5m với 6 làn xe, tốc độ thiết kế 80km/h. Đường dẫn hai đầu dài khoảng 700m, nối từ nút giao Ngô Gia Tự đến ngã ba Hà Huy Tập - Phan Đăng Lưu. Bên cạnh đó, cầu đường sắt dài khoảng 1km, gồm 6 nhịp dầm thép, đáp ứng đồng thời hai khổ ray 1.000mm và 1.435mm, tốc độ tối đa 80km/h. Đây là hạng mục gắn với quy hoạch tuyến đường sắt đô thị số 1 Hà Nội, có tĩnh không giai đoạn đầu 7m và sẽ nâng lên 9,5m trong tương lai, đồng thời được bố trí thêm lối đi bộ phục vụ dân sinh.

Cầu Đuống mới không chỉ là công trình hạ tầng có ý nghĩa giao thông mà còn là biểu tượng cho sự thay đổi của khu vực Đông Bắc Thủ đô. Bởi cây cầu hiện hữu, được khánh thành năm 1902, dù mang dấu ấn lịch sử nhưng nay đã quá tải. Mặt cầu hẹp, khoang thông thuyền chỉ 26m, tĩnh không vào mùa nước cao chỉ đạt 2,8m khiến giao thông đường thủy bị hạn chế, trong khi lượng phương tiện qua lại ngày một tăng, thường xuyên gây ùn tắc và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Việc đầu tư xây dựng cầu Đuống mới vì thế trở nên cấp thiết để đảm bảo lưu thông đồng bộ, kết nối hạ tầng đường bộ và đường sắt của khu vực phía Đông Hà Nội.

Tuy nhiên, sau gần ba năm triển khai, dự án đang gặp nhiều khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng, với tình hình hiện tại, khả năng hoàn thành dự án trong năm nay là rất thấp và có thể phải lùi sang năm 2026.

Trước tình trạng chậm trễ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã có công văn gửi Bí thư Thành ủy và Chủ tịch UBND TP. Hà Nội, đề nghị thành phố chỉ đạo các đơn vị liên quan khẩn trương đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật và đảm bảo tiến độ thi công dự án nâng cấp tuyến vận tải thủy sông Đuống - trong đó cầu Đuống mới là hạng mục then chốt. Bộ trưởng nhấn mạnh đây là công trình quan trọng, có tính cấp bách, nhằm bảo đảm an toàn giao thông, giảm ùn tắc và tăng cường kết nối khu vực phía Đông Hà Nội.

Theo báo cáo của Ban Quản lý dự án Đường sắt, đến nay dự án đã cơ bản hoàn thành phần kết cấu dưới - các trụ cầu chính dưới sông. Tuy nhiên, phía phường Việt Hưng (quận Long Biên cũ) mới bàn giao mặt bằng của 16 hộ dân trong hành lang đê, trong khi trạm đo đếm điện của Điện lực Long Biên vẫn chưa được di dời, khiến chưa thể triển khai thi công các mố M1, trụ T1 và T2. Các hạng mục còn lại, gồm đường dẫn hai đầu cầu, trụ 1, 2, 6 và hai mố cầu, đều nằm trong phạm vi đất chưa được giải phóng. Theo kế hoạch ban đầu, việc thi công nhịp dầm cầu chính sẽ được triển khai sau khi hoàn thành trụ T6 ở bờ Bắc, dự kiến quý IV/2024, nhưng đến nay mặt bằng vẫn chưa bàn giao, dẫn đến chậm tiến độ khoảng chín tháng.

Công tác giải ngân vốn cho giải phóng mặt bằng hiện cũng ở mức rất thấp, mới đạt khoảng 4%, tương đương 25/567 tỷ đồng. Tiến độ chậm khiến dự án có nguy cơ không thể hoàn thành trong năm 2025, thậm chí có thể phải giãn tiến độ hoặc tạm dừng, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và mục tiêu kết nối giao thông liên vùng.

Trước thực tế này, Bộ Xây dựng đề nghị UBND phường Việt Hưng và UBND xã Phù Đổng - hai đơn vị được giao làm chủ đầu tư tiểu dự án giải phóng mặt bằng - sớm giải ngân toàn bộ nguồn vốn năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ bố trí, trong đó phường Việt Hưng hơn 297 tỷ đồng và xã Phù Đổng hơn 269,5 tỷ đồng. Đồng thời, yêu cầu các đơn vị liên quan khẩn trương di dời hạ tầng kỹ thuật, ưu tiên xử lý các điểm “găng” tiến độ để đảm bảo mốc thời gian của dự án.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh cũng đề nghị UBND xã Phù Đổng sớm cung cấp kế hoạch chi tiết về tiến độ bàn giao mặt bằng để làm căn cứ điều chỉnh dự án, đồng thời báo cáo nhu cầu vốn giai đoạn 2025-2026 nhằm bố trí ngân sách phù hợp.

Cầu Đuống mới, khi hoàn thành, sẽ không chỉ giúp giảm tải cho cầu Đuống cũ và tuyến Quốc lộ 1B mà còn mở ra động lực phát triển kinh tế - xã hội cho khu vực Đông Bắc Hà Nội, góp phần hoàn thiện mạng lưới giao thông đô thị, tạo tiền đề cho sự phát triển đồng bộ, hiện đại của Thủ đô trong giai đoạn mới.