Chỉ 3 cổ phiếu chứng khoán được khối ngoại xuống tiền trước thềm nâng hạng: Vì sao?
Được xem là nhóm hưởng lợi trực tiếp từ quyết định nâng hạng thị trường, tuy nhiên, kể từ đầu năm 2025 đến nay, không nhiều cổ phiếu chứng khoán nhận được dòng vốn rót vào từ khối ngoại.
Rạng sáng ngày 8/10/2025 (03 giờ theo giờ Hà Nội), FTSE Russell chính thức công bố nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging), sau khi Việt Nam đáp ứng toàn bộ các tiêu chí trong bộ tiêu chuẩn đánh giá.
Theo thông tin từ FTSE, quyết định này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 21/9/2026, tùy thuộc vào kết quả đánh giá giữa kỳ vào tháng 3/2026.
Dù hiệu lực chưa đến ngay lập tức, thông tin này vẫn được xem là cột mốc lịch sử, mở đường cho khả năng dòng vốn ngoại quay trở lại sau giai đoạn dài miệt mài bán ròng.
Theo Chứng khoán BIDV (BSC), kinh nghiệm từ các quốc gia từng được nâng hạng như Qatar, Kuwait, Saudi Arabia và UAE cho thấy, thị trường thường có chu kỳ biến động mang tính quy luật:
- Trước khi công bố nâng hạng, chỉ số thường tăng mạnh trong 6 tháng nhờ kỳ vọng và hoạt động cơ cấu danh mục của quỹ ngoại.
- Ngay sau khi công bố, áp lực chốt lời và tái cân bằng khiến thị trường điều chỉnh trong 3-6 tháng kế tiếp, do các quỹ Frontier bán ra, trong khi quỹ Emerging chưa giải ngân ngay.
Diễn biến tại Việt Nam từ đầu quý II/2025 đến nay cho thấy VN-Index đã đi đúng quỹ đạo đó - tăng mạnh trong giai đoạn chờ công bố, chạm mốc 1.700 điểm, nhưng thanh khoản bắt đầu suy yếu trong một tháng gần đây, phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư. Một số tổ chức dự báo chỉ số có thể giằng co quanh vùng 1.680-1.720 điểm trước khi bước vào nhịp điều chỉnh kỹ thuật.
Ở góc nhìn trung và dài hạn, nhóm công ty chứng khoán được đánh giá là hưởng lợi lớn nhất từ câu chuyện nâng hạng. Khi Việt Nam bước vào nhóm thị trường mới nổi, hàng chục quỹ ETF và quỹ chủ động toàn cầu sẽ phân bổ lại danh mục, kéo theo dòng vốn ngoại quy mô hàng chục tỷ USD. Thanh khoản thị trường tăng đồng nghĩa với doanh thu phí giao dịch, tự doanh và cho vay ký quỹ của các công ty chứng khoán cùng cải thiện mạnh.
Điều này phần nào đã được phản ánh trong kết quả kinh doanh quý III/2025, khi giá trị giao dịch có phiên vượt 80.000 tỷ đồng. Các công ty đầu ngành như VPS, TCBS và VPBankS đều ghi nhận lợi nhuận mức nghìn tỷ, trong đó VPS dự kiến đạt 1.800 tỷ đồng, tăng 70% so với cùng kỳ và cao hơn 30% so với hai quý đầu năm.
Tuy nhiên, khối ngoại vẫn tỏ ra thận trọng. Trong quý III, dòng tiền ngoại rút ròng hơn 49.000 tỷ đồng trên toàn thị trường - mức cao nhất trong 25 năm. Chỉ có một số mã thuộc nhóm chứng khoán được mua ròng, nổi bật là SHS (931 tỷ đồng), trong khi VCI và VIX từng được mua ròng lần lượt 1.202 tỷ và 632 tỷ đồng ở các quý trước.
Ngược lại, SSI bị bán ròng hai quý liên tiếp với tổng giá trị hơn 2.000 tỷ đồng, cho thấy sự phân hóa trong khẩu vị của nhà đầu tư nước ngoài.
Xu hướng sắp tới: Dòng vốn quay lại nhưng chọn lọc
Các chuyên gia nhận định, trong 3-6 tháng tới, dòng tiền ngoại có thể vẫn ở trạng thái quan sát và cơ cấu danh mục, chờ các quỹ ETF công bố rổ chỉ số mới. Lịch sử các thị trường nâng hạng trước đây cho thấy, giai đoạn hút vốn mạnh nhất thường diễn ra sau khi quyết định chính thức có hiệu lực, tức từ cuối năm 2026 trở đi.
Trong ngắn hạn, nhóm cổ phiếu chứng khoán nhiều khả năng tiếp tục dao động mạnh theo thanh khoản thị trường. Tuy nhiên, về trung hạn, những doanh nghiệp có quy mô vốn lớn, năng lực tự doanh tốt và nền tảng công nghệ mạnh như TCBS, SSI, VCI, VPBankS sẽ là những cái tên được hưởng lợi trực tiếp từ chu kỳ nâng hạng - mở ra giai đoạn tăng trưởng mới cho toàn ngành.
