Luật Dẫn độ mới cho phép giữ người khẩn cấp tối đa 45 ngày trước khi có yêu cầu dẫn độ

Sáng 26/11, Quốc hội thông qua Luật Dẫn độ với 426/430 đại biểu có mặt tán thành. Luật gồm 4 chương, 45 điều, trong đó bổ sung quy định cụ thể về việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ.

Theo luật mới, việc giữ người khẩn cấp được áp dụng trong cả hai trường hợp: Việt Nam và nước ngoài cùng là thành viên điều ước quốc tế về dẫn độ, hoặc không cùng là thành viên.

Bộ Công an là cơ quan kiểm tra tính hợp lệ của văn bản yêu cầu giữ người và chuyển hồ sơ đến đơn vị công an có thẩm quyền quyết định áp dụng biện pháp giữ người.

Với các nước cùng tham gia điều ước quốc tế, thời hạn giữ người và nội dung văn bản yêu cầu sẽ thực hiện theo quy định tại điều ước đó.

Với các trường hợp không có điều ước chung, thời hạn giữ người khẩn cấp tối đa 45 ngày kể từ khi đưa vào cơ sở lưu trú. Văn bản yêu cầu phải nêu rõ lý do, mục đích, thông tin nhân thân, tóm tắt vụ án, hành vi bị truy cứu và cam kết bồi thường nếu xảy ra oan sai.

Luật cũng quy định cơ chế thông báo liên quan đến hình phạt tử hình đối với người bị yêu cầu dẫn độ. Khi nước ngoài đề nghị Việt Nam không áp dụng hoặc không thi hành án tử hình, Bộ Công an phối hợp các bộ ngành liên quan đưa ra thông báo phù hợp với quy định của Bộ luật Hình sự hoặc ý kiến của Chủ tịch nước.

Trường hợp Việt Nam là bên yêu cầu, Bộ Công an sẽ đề nghị nước ngoài cam kết bằng văn bản không thi hành hình phạt tử hình.

Một số đại biểu từng đề xuất bổ sung quy định về “theo dõi thực hiện cam kết của nước ngoài sau dẫn độ” và áp dụng biện pháp ngoại giao nếu nước ngoài vi phạm.

Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng điều này không phù hợp nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền và không can thiệp công việc nội bộ của quốc gia khác. Việc theo dõi chỉ có thể thực hiện qua kênh ngoại giao khi cần thiết.

Luật cũng nêu rõ điều kiện để một người có thể bị dẫn độ: hành vi phạm tội được pháp luật Việt Nam và nước ngoài quy định mức phạt tù từ một năm trở lên, tù chung thân hoặc tử hình; hoặc người đã bị tòa nước ngoài kết án mà thời hạn chấp hành hình phạt còn lại tối thiểu sáu tháng.

Trong trường hợp người có nhiều hành vi phạm tội, chỉ cần một hành vi đáp ứng điều kiện trên, Việt Nam có thể chấp nhận dẫn độ.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết quy định ngưỡng hình phạt tối thiểu từ một năm tù trở lên phù hợp tập quán quốc tế và các hiệp định dẫn độ mà Việt Nam ký kết, bảo đảm khả năng hợp tác linh hoạt, đồng thời không giới hạn xử lý đối với các hành vi gây nguy hại.