Nếu sáp nhập, đây sẽ là TP trực thuộc Trung ương hội tụ '3 nhất' với quy mô dân số lớn nhất Việt Nam
Nếu đề án sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh được thông qua, TP. HCM sẽ trở thành thành phố trực thuộc Trung ương có quy mô dân số, kinh tế và hạ tầng lớn nhất cả nước.
Đề xuất sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP. HCM không chỉ là một thay đổi hành chính đơn thuần mà còn là bước ngoặt chiến lược trong tái cấu trúc không gian phát triển vùng Đông Nam Bộ.
Thông tin từ VnExpress cho biết, sáng 13/4, nhiều phường tại TP. Thủ Đức đã phát phiếu lấy ý kiến cử tri về việc sáp nhập TP. HCM với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Cử tri được hỏi ý kiến về việc đồng ý hay không đồng ý nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của ba địa phương này để thành lập một TP. HCM mới, với mục tiêu tạo lập một siêu đô thị mới, tích hợp chức năng và hiện đại.
Hạ tầng liên kết vùng được mở rộng
Nếu được thông qua, việc mở rộng địa giới sẽ giúp TP. HCM trở thành địa phương sở hữu hệ thống hạ tầng liên vùng lớn và đồng bộ bậc nhất cả nước.
Trong lĩnh vực hàng không, TP. HCM sẽ có lợi thế vượt trội với hai sân bay quốc tế: Tân Sơn Nhất hiện hữu và sân bay Long Thành (Đồng Nai, giáp Bình Dương) hiện đang được xây dựng, đóng vai trò là cửa ngõ hàng không chiến lược của Việt Nam và khu vực ASEAN.
Trên trục đường bộ, hệ thống cao tốc như TP. HCM – Long Thành - Dầu Giây, TP. HCM - Mộc Bài, cùng với các tuyến vành đai 3 và 4, tạo nên mạng lưới giao thông xuyên vùng hiệu quả. Không chỉ vậy, cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải (Vũng Tàu) được xếp trong top 19 cảng hiệu quả nhất thế giới (theo World Bank, năm 2023), kết hợp cùng hệ thống cảng cạn (ICD) tại TP. HCM và Bình Dương đang từng bước hình thành một trung tâm logistics hàng đầu Đông Nam Á.
Tổng thể, sáp nhập ba địa phương sẽ xóa bỏ ranh giới hành chính cứng nhắc, nâng hiệu quả phối hợp hạ tầng và mở đường cho mô hình phát triển tích hợp "thành phố – cảng – sân bay – khu công nghiệp" hiện đại.
Không gian đô thị đa cực của cả nước
Việc hợp nhất các địa phương không chỉ nhằm mở rộng diện tích địa giới hành chính, mà còn là bước khởi đầu để kiến tạo một không gian đại đô thị với cấu trúc đa trung tâm rõ ràng. TP. HCM hiện hữu sẽ tiếp tục là đầu mối tài chính, hành chính, giáo dục, y tế và dịch vụ cao cấp.
Bình Dương được định hướng là vành đai công nghiệp với các khu công nghiệp hiện đại như VSIP, Bàu Bàng, Mỹ Phước. Trong khi đó, Bà Rịa - Vũng Tàu giữ vai trò trung tâm hậu cần, cảng biển và du lịch biển, đồng thời là địa bàn chiến lược về năng lượng quốc gia.
Tái cấu trúc này cho phép TP.HCM phát triển theo hướng đa trung tâm – đa cực, tránh quá tải khu vực lõi và tạo sự cân bằng vùng.
Mô hình tam giác tăng trưởng "Tài chính – Sản xuất - Hậu cần" (TP. HCM - Bình Dương – Vũng Tàu) là trục phát triển cốt lõi của siêu đô thị mới.
Tuy nhiên, để vận hành hiệu quả một thực thể hành chính – kinh tế liên vùng như vậy, cần có cơ chế điều phối vùng đủ mạnh, quyền hạn thực thi rõ ràng và quy hoạch tích hợp mang tính liên ngành.
Siêu đô thị đông dân
Theo báo Tuổi Trẻ, hiện nay, TP. HCM có diện tích hơn 2.095km2, dân số gần 10 triệu người, được xếp loại là đô thị đặc biệt, bao gồm TP.Thủ Đức cùng 21 quận, huyện, với tổng cộng 273 đơn vị hành chính cấp xã (gồm phường, xã, thị trấn).
Tỉnh Bình Dương có diện tích hơn 2.694km2, dân số hơn 2,4 triệu người, được tổ chức hành chính gồm 5 thành phố và 4 huyện, với 45 phường, 5 thị trấn và 41 xã. Trong khi đó, Bà Rịa – Vũng Tàu có diện tích hơn 1.982km2, dân số trên 1,3 triệu người, chia thành 3 thành phố và 4 huyện, bao gồm 30 phường, 7 thị trấn và 40 xã.
Đây là ba địa phương thuộc vùng Đông Nam Bộ, đều có mức độ phát triển kinh tế – xã hội cao, đóng vai trò trọng điểm trong chiến lược phát triển quốc gia.
Nếu đề án sáp nhập ba địa phương được thông qua, TP. HCM mới sẽ có tổng diện tích hơn 6.772km2. Dân số cộng dồn vượt ngưỡng 13,7 triệu người, trở thành đô thị đông dân nhất cả nước và thuộc nhóm đầu khu vực Đông Nam Á.
Đô thị mới sẽ bao gồm 190 đơn vị hành chính cấp xã, hình thành một siêu đô thị với tầm vóc và vai trò hàng đầu tại khu vực phía Nam.
Sau sáp nhập, TP. HCM mở rộng sẽ tập trung thực hiện một loạt nhiệm vụ trọng tâm nhằm phát triển nhanh và bền vững, tạo bước đột phá về không gian kinh tế, đô thị và hạ tầng vùng. Những định hướng chiến lược này được xác định rõ tại Nghị quyết số 24 của Bộ Chính trị, về phát triển vùng Đông Nam Bộ, trong đó TP. HCM được giao trọng trách dẫn dắt tăng trưởng và liên kết vùng.
TP. HCM hiện hữu là nơi tập trung dân số trẻ, năng động, với tỷ lệ lao động dịch vụ và công nghệ cao lớn.
Bình Dương mang đặc trưng của vùng công nghiệp với lượng lao động di cư cao, trong khi Bà Rịa – Vũng Tàu có dân số ổn định, đang thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực cảng biển và du lịch.
Tỷ lệ đô thị hóa toàn vùng cũng sẽ tăng. Điều này kéo theo nhu cầu lớn về nhà ở, hạ tầng xã hội, giáo dục, y tế và các tiện ích đô thị. Việc phát triển các đô thị nén ở trung tâm và các đô thị vệ tinh tại các cực tăng trưởng như Bến Cát, Mỹ Phước, Phú Mỹ, Long Hải... sẽ giúp giải tỏa áp lực và phân bố dân cư hợp lý hơn.
Đầu tàu kinh tế quốc gia
Sau sáp nhập, quy mô kinh tế của TP. HCM mở rộng sẽ đạt khoảng 2 triệu tỷ đồng GRDP, tương đương gần 80 tỷ USD, chiếm hơn 30% GDP cả nước. TP. HCM sẽ tiếp tục là trung tâm tài chính – khởi nghiệp – đầu tư nước ngoài hàng đầu. Bình Dương giữ vị trí dẫn đầu về thu hút FDI tại phía Nam trong khi đó Bà Rịa – Vũng Tàu là cứ điểm trọng yếu của ngành dầu khí, logistics và du lịch.
Việc gộp ba địa phương thành một thực thể kinh tế thống nhất sẽ làm tăng đáng kể khả năng thu hút đầu tư, mở rộng thị trường tiêu dùng, lao động, sản xuất và logistics.
TP.HCM mở rộng được kỳ vọng trở thành siêu đô thị tài chính – công nghiệp – hậu cần hàng đầu châu Á, sánh vai với Bangkok, Kuala Lumpur hay Jakarta.
Việc sáp nhập TP. HCM – Bình Dương – Bà Rịa – Vũng Tàu không đơn thuần là cải cách hành chính, mà là tầm nhìn chiến lược trong tái thiết không gian phát triển vùng. Siêu đô thị mới sẽ là nền tảng để hình thành mô hình "đại đô thị thông minh – hiện đại - tích hợp chức năng", đóng vai trò là đầu tàu phát triển quốc gia trong giai đoạn tới.
Tuy nhiên, để hiện thực hóa mô hình này, cần sự phối hợp đồng bộ trên nhiều mặt: năng lực quy hoạch vùng mạnh mẽ, thiết chế điều phối hiệu quả, hệ thống hạ tầng giao thông – logistics hiện đại và chính sách phân bổ dân cư – tái định cư hợp lý.
Nếu thành công, TP. HCM mở rộng sẽ không chỉ là đô thị có quy mô lớn nhất Việt Nam mà còn là trung tâm kinh tế tầm khu vực, sẵn sàng bứt phá và hội nhập quốc tế.
