Quốc gia chủ chốt bất ngờ ‘chỉ mặt’ đồng minh ngay giữa bão thuế Mỹ: BRICS gặp báo động?

Hôm thứ Hai (8/9), Ấn Độ kêu gọi các thành viên BRICS giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại với New Delhi, trong bối cảnh khối này đồng loạt lên tiếng phản đối các mức thuế quan do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt – động thái khiến cả đồng minh lẫn đối thủ của Washington lo ngại.

Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến, Ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar nhấn mạnh: “Những khoản thâm hụt thương mại lớn nhất của chúng tôi đến từ các đối tác BRICS”. Jaishankar đại diện cho Ấn Độ trong bối cảnh Thủ tướng Narendra Modi vắng mặt, sau khi tham dự Hội nghị Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tại Trung Quốc tuần trước.

Khác với lập trường thận trọng của Ấn Độ, Brazil công khai bày tỏ sự không hài lòng với Mỹ. Cả Brazil và Ấn Độ đều nằm trong nhóm quốc gia chịu tác động nặng nề nhất từ các mức thuế của ông Trump, với thuế suất lên tới 50%.

Theo chuyên gia Chietigj Bajpaee, nhà nghiên cứu cấp cao tại Chatham House, Ấn Độ coi BRICS chủ yếu là một sáng kiến kinh tế, trong khi Trung Quốc và Nga nhìn nhận khối này nhiều hơn dưới góc độ địa chính trị.

Số liệu mới nhất cho thấy nhập khẩu từ Trung Quốc vào Ấn Độ tiếp tục tăng mạnh, đẩy thâm hụt thương mại của New Delhi với Bắc Kinh lên mức kỷ lục 99,21 tỷ USD trong năm tài khóa kết thúc tháng 3/2025. Riêng trong 8 tháng đầu năm nay, Trung Quốc đã đạt thặng dư thương mại 77,7 tỷ USD với Ấn Độ - tăng 16% so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu hải quan Trung Quốc công bố hôm thứ Hai.

BRICS cần làm gương bằng cách rà soát lại cán cân thương mại nội khối”, Jaishankar nhấn mạnh, đồng thời cho biết Ấn Độ đang thúc đẩy các biện pháp cấp tốc nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại. Được biết, quan hệ thương mại song phương Ấn - Nga cũng đạt mức kỷ lục 68,7 tỷ USD trong năm tài khóa 2025, trong đó lượng nhập khẩu dầu từ Nga đã khiến Ấn Độ gánh khoản thâm hụt tới 59 tỷ USD.

Tín hiệu tích cực trong quan hệ Mỹ-Ấn?

Mỹ hiện đang áp thuế 50% đối với hàng hóa Ấn Độ – cao hơn đáng kể so với mức 30% đối với hàng Trung Quốc. Các cuộc đàm phán thương mại giữa hai bên rơi vào bế tắc, khi Washington tìm cách hạn chế nhập khẩu dầu Nga của Ấn Độ, đồng thời cáo buộc New Delhi theo đuổi chính sách bảo hộ trong các lĩnh vực như nông nghiệp và sữa. Phía Ấn Độ cho rằng mình đang bị nhắm mục tiêu một cách bất công.

Ông Trump trong tuần qua tiết lộ rằng Ấn Độ đã đề xuất giảm thuế nhập khẩu hàng hóa Mỹ xuống 0%, song phàn nàn rằng động thái này “đã quá muộn” trong tiến trình đàm phán. Dù nhiều chuyên gia nhận định chính sách của ông Trump đã làm gián đoạn hơn 20 năm cải thiện quan hệ song phương, một số tín hiệu cho thấy hai nước có thể đang tìm cách tháo gỡ những vướng mắc hiện nay.

Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Trump nhấn mạnh quan hệ Mỹ - Ấn là “đặc biệt” và “không có gì phải lo lắng”, đồng thời ca ngợi Thủ tướng Modi là “một nhà lãnh đạo vĩ đại”. Đáp lại, ông Modi viết trên mạng xã hội X rằng ông “rất trân trọng và hoàn toàn đồng cảm với những đánh giá tích cực của Tổng thống Trump về quan hệ hai nước”.

“Những phát biểu hòa giải giữa ông Modi và ông Trump phản ánh thực tế rằng, bất chấp các căng thẳng hiện tại, nền tảng cấu trúc của quan hệ Ấn – Mỹ vẫn rất bền vững”, ông Bajpaee nhận định.

Tham khảo CNBC