Quốc gia Đông Nam Á bất ngờ xóa sổ hàng loạt nhà máy Trung Quốc, chuyện gì xảy ra?
“Bức tranh công nghiệp” của Thái Lan đang đối mặt với cuộc thanh lọc mạnh tay với các doanh nghiệp nước ngoài hoạt động trái phép.
Không ngần ngại xóa sổ hàng loạt nhà máy của nhà đầu tư Trung Quốc
Làn sóng các doanh nghiệp công nghiệp do người Trung Quốc sở hữu đầu tư vào Thái Lan trong vài năm qua đã làm thay đổi mạnh mẽ “bức tranh đầu tư” của nền kinh tế lớn thứ 2 Đông Nam Á theo hướng ngày càng bất lợi cho sự phát triển kinh tế bền vững lâu dài của quốc gia này.
Nhiều doanh nghiệp trong số đó đã tham gia vào các hoạt động phi pháp, gây tổn hại nghiêm trọng đến cả nền kinh tế lẫn môi trường.
Chiến dịch truy quét các nhà máy hoạt động trái phép – phần lớn do nhà đầu tư Trung Quốc điều hành – do Bộ trưởng Bộ Công nghiệp Thái Lan Akanat Promphan dẫn đầu cùng nhóm “Sudsoi” (Tới tận cùng) đang thu hút sự chú ý của dư luận. Sáng kiến này thể hiện lập trường cứng rắn mới của Bộ Công nghiệp “xứ sở Chùa Vàng” trong việc thực thi pháp luật và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Động thái kể trên đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ xã hội dân sự và các tổ chức phi Chính phủ (NGO), vốn từ lâu đã lên tiếng về tình trạng “doanh nghiệp xám” hoạt động ngang nhiên dưới thời các chính quyền trước.
Ông Akanat Promphan, người hiện đã giữ chức Bộ trưởng Bộ Công nghiệp Thái Lan được 8 tháng, nhấn mạnh rằng đây không phải là hướng đi mới mà là sự trở lại cần thiết với cách quản trị đúng đắn. “Đây không phải là chính sách mới. Đây lẽ ra phải là chuẩn mực từ trước rồi”, ông nói.
Vị Bộ trưởng này khẳng định các nhà đầu tư nước ngoài phải tuân thủ luật pháp Thái Lan và các cơ quan Nhà nước có trách nhiệm thực thi nghiêm ngặt các quy định hiện hành.
>> Đảng cầm quyền Thái Lan bác tin Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra sẽ từ chức
Thực tế hiện nay, Thái Lan đang đối mặt với thách thức lớn trong việc thực thi pháp luật, khi các ngành công nghiệp phi pháp mạnh mẽ đang đe dọa doanh nghiệp nội địa, môi trường và cả sức khỏe cộng đồng, từ đó làm xói mòn triển vọng phát triển bền vững của quốc gia này.
Bộ Công nghiệp Thái Lan đặc biệt chú trọng đến các ngành công nghiệp thượng nguồn, đặc biệt là sản xuất thép và các cơ sở tái chế – vốn bị nghi ngờ có nhiều hoạt động trái phép.
Ông Akanat cho biết, Bộ của mình đã phát hiện mạng lưới các nhà máy thép do nước ngoài sở hữu sử dụng công nghệ lạc hậu để sản xuất thép kém chất lượng. Các sản phẩm này bị bán phá giá trên thị trường, khiến các doanh nghiệp trong nước tuân thủ pháp luật không thể cạnh tranh nổi.
Đáng lo ngại hơn, ông nói, việc tràn ngập thép giá rẻ đã tạo ra tình trạng dư cung. Lợi nhuận thường chảy về tay các chủ sở hữu nước ngoài, trong khi Thái Lan phải gánh chịu hậu quả về môi trường.
Ông Akanat nói thêm, hầu hết các nhà máy này không có hệ thống xử lý ô nhiễm và chất thải đạt chuẩn quốc tế.
“Chúng tôi đang sử dụng các công cụ pháp lý hiện có để đóng cửa các nhà máy không đạt tiêu chuẩn và tăng cường hệ thống kiểm soát chất lượng, đảm bảo mọi sản phẩm thép đều đáp ứng quy định”, ông nói. “Thời kỳ mà cán bộ chỉ đến thăm nhà máy rồi nộp báo cáo qua loa đã kết thúc”.
>> Thư ký Thủ tướng Thái Lan đệ đơn khiếu nại ông Hun Sen
Người đứng đầu Bộ Công nghiệp Thái Lan cho biết thêm, cơ quan này đang soạn thảo các tiêu chuẩn quy định mới cho các sản phẩm thép, nhựa và cao su nhằm siết chặt việc kiểm tra chất lượng trên toàn ngành.
Cũng theo lời vị lãnh đạo này, các nhà máy xử lý rác thải và tái chế bất hợp pháp ở đất nước Đông Nam Á này cũng đang trở thành vấn đề nghiêm trọng với cộng đồng.
Ông cho biết, Bộ Công nghiệp Thái Lan đã đình chỉ nhiều giấy phép kinh doanh và đang đẩy nhanh việc xây dựng khung pháp lý mới về quản lý chất thải công nghiệp nhằm giảm thiểu tác động môi trường và rủi ro sức khỏe cộng đồng.
Nhiều cơ sở như vậy đã bùng phát sau khi Hội đồng Hòa bình và Trật tự Quốc gia (NCPO) – nay đã giải thể – từng miễn trừ các quy định về quy hoạch vùng cho các nhà máy này.
>> 'Nợ ngập đầu', nền kinh tế lớn thứ 2 Đông Nam Á chuẩn bị xóa nợ cho hơn 3 triệu người dân
Các tổ chức xã hội dân sự và NGO từ lâu đã yêu cầu hủy bỏ quy định miễn trừ này khi cho rằng chính sách đó đã mở đường cho tình trạng xả thải trái phép và ô nhiễm tại nhiều địa phương, đặc biệt ở các tỉnh Rayong, Chonburi, Prachinburi và Chachoengsao, những nơi hiện nay đã trở thành điểm nóng của các hoạt động phi pháp.
“Các doanh nghiệp xám này tạo ra doanh thu hàng chục tỷ baht, số tiền lẽ ra nên được lưu chuyển trong nền kinh tế Thái Lan. Thay vào đó, lợi nhuận bị chuyển ra nước ngoài, còn hậu quả môi trường thì để lại trong nước. Sứ mệnh của chúng tôi là loại bỏ các phần tử xấu và mở đường cho một hệ sinh thái công nghiệp lành mạnh, thu hút đầu tư bền vững và chất lượng cao”, ông Akanat nói.
Bên cạnh việc tăng cường thực thi pháp luật, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp Thái Lan còn nhấn mạnh rằng Bộ này cũng muốn thúc đẩy đầu tư công nghiệp công nghệ cao theo định hướng Chính phủ nhằm nâng cấp nền sản xuất quốc gia.
Hướng đi mới này đang được các nhà đầu tư từ Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) và thậm chí cả các doanh nghiệp Trung Quốc – những người muốn xây dựng hoạt động hợp pháp và bền vững hơn tại Thái Lan hoan nghênh.
“Chúng tôi muốn các khoản đầu tư mang theo công nghệ thân thiện với môi trường và đặc biệt là việc chuyển giao công nghệ”, ông Akanat nói. “Đây là khởi đầu cho một cuộc cách mạng công nghiệp mới tại Thái Lan. Ngay cả khi tôi không còn tại chức, những cải cách pháp lý và cách thực thi nghiêm túc mà chúng tôi đang xây dựng sẽ tạo nền tảng vững chắc cho các thế hệ tương lai”.
Ông ghi nhận thành công của chiến dịch Sudsoi là nhờ sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan Chính phủ, NGO, truyền thông, xã hội dân sự và thậm chí cả các đảng đối lập – tất cả đã cùng nhau đưa các vụ việc phi pháp ra tòa.
Một vụ việc đáng chú ý liên quan đến công ty Sin Ker Yaun Steel – doanh nghiệp bị cáo buộc sản xuất thép kém chất lượng, có thể đã góp phần vào sự sụp đổ của trụ sở Văn phòng Kiểm toán Nhà nước Thái Lan trong một trận động đất hồi tháng 3 năm nay.
Hơn 1.000 vụ kiện đã được đệ trình chống lại công ty này và các chi nhánh liên quan. “Văn hóa trách nhiệm giải trình mới – nơi các cơ quan Chính phủ chủ động đứng ra khởi kiện là một bước tiến lớn trong việc bảo vệ lợi ích công cộng”, ông Akanat nói.
Những góc khuất từ vụ sập tòa nhà Chính phủ có liên quan nhà thầu Trung Quốc dần hé lộ
Theo VOV, giới chức Thái Lan đã bắt giữ 3 Giám đốc điều hành và 1 cổ đông lớn của nhà thầu Trung Quốc chịu trách nhiệm thi công dự án Văn phòng kiểm toán Nhà nước Thái Lan bị sập. Ngày 21/4, cơ quan chức năng Thái Lan tuyên bố, một trong những nguyên nhân gây sập tòa nhà đang xây dựng bị sập sau trận động đất hôm 28/3 là do thiết kế độ dày của tường trục thang máy bị giảm tới gần 3 lần so với mức tiêu chuẩn.
Bộ Tư pháp Thái Lan bày tỏ đặc biệt lo ngại trước kết quả điều tra mới nhất cho thấy, thiết kế độ dày tường trục thang máy của Văn phòng kiểm toán Nhà nước chỉ khoảng 25cm, mỏng hơn đáng kể so với mức tiêu chuẩn khoảng 60cm. Một nhóm điều tra chuyên sâu đã được thành lập nhằm phân tích, đánh giá tác động của vấn đề này đến tổng thể kết cấu của tòa nhà.
Nhà thầu chính chịu trách nhiệm dự án là công ty đường sắt Trung Quốc số 10 (có trụ sở tại Thái Lan), đây là công ty con của một tập đoàn Nhà nước Trung Quốc.
Trong khi quá trình điều tra đang diễn ra, 3 Giám đốc điều hành người Thái thuộc công ty này đã ra đầu thú. Cả 3 người hiện bị cáo buộc làm đại diện bất hợp pháp cho các cổ đông người Trung Quốc trong công ty. Cùng với đó, cơ quan chức năng Thái Lan hôm 19/4 cũng đã bắt giữ ông Zhang Chuanling (Trương Truyền Lệnh) - một cổ đông lớn người Trung Quốc, hiện nắm giữ 49% cổ phần của công ty này.
Trong một diễn biến liên quan, Ủy ban Đầu tư Thái Lan (BOI) đã thu hồi các ưu đãi, đặc quyền đầu tư đối với nhà máy sản xuất, cung cấp thép cho dự án xây dựng tòa nhà Văn phòng kiểm toán nhà nước tại tỉnh Rayong do lo ngại về an toàn và chất lượng thép không đạt chuẩn.
Bộ Tư pháp Thái Lan cũng cho biết thêm, cơ quan chức năng Trung Quốc đã cử các chuyên gia đến Thái Lan để phối hợp điều tra vụ việc, đồng thời hỗ trợ công tác cứu nạn và bồi thường cho các nạn nhân.
Vụ sập tòa nhà Văn phòng Kiểm toán Nhà nước hôm 28/3 đã khiến ít nhất 44 người thiệt mạng, trong khi hơn 50 người khác vẫn còn mất tích. Đáng chú ý, tòa nhà này là tòa nhà duy nhất ở thủ đô Bangkok, Thái Lan bị sập hoàn toàn sau trận động đất.
Theo Bangkok Post
Chủ tịch Thượng viện Thái Lan kiến nghị luận tội Thủ tướng Paetongtarn vì vụ ghi âm
Chỉ huy quân đội Thái Lan khẳng định vẫn tin tưởng thủ tướng sau vụ rò rỉ ghi âm cuộc gọi
