Vụ nổ tàu lớn nhất lịch sử có sức công phá tương đương 3.000 tấn thuốc nổ TNT, khiến hơn 7.000 người thương vong, tàn phá cả thành phố cảng sầm uất
Vụ va chạm giữa 2 con tàu khổng lồ đã gây nên một thảm họa kinh hoàng, khiến hàng nghìn người thương vong.
Vào tháng 12/1917, khi Thế chiến I đã bước sang năm thứ ba, Halifax, nằm ở bờ biển phía đông Canada, đóng vai trò là cảng biển quan trọng cho việc vận chuyển binh sĩ và quân nhu sang châu Âu. Vào ngày 6/12/1917, tàu chở hàng Na Uy SS Imo khởi hành từ Halifax để đến New York, Mỹ.
Cùng lúc đó, tàu SS Mont Blanc cũng đang chuẩn bị quay về Pháp, lúc này trên tàu mang theo nhiều vật liệu dễ phát nổ. Để rời khỏi Bedford Basin, nơi đậu những con tàu, hai chiếc tàu phải đi qua một con kênh hẹp. Tuy nhiên, do bị trễ giờ và di chuyển sai làn, tàu Imo không chịu nhường đường và đâm vào tàu Mont Blanc.
Theo Washington Post, tàu Imo đã va phải một "quả bom" nặng 3.000 tấn. Khi đó, tàu Mont Blanc đang chở đầy đạn dược để phục vụ cho Thế chiến 1. Tàu mang theo nhiều vật liệu dễ phát nổ gồm: 2.367 tấn axit picric, 62 tấn bông thuốc súng, 250 tấn thuốc nổ TNT và 246 tấn benzol đựng trong các thùng dưới boong tàu.
Dù vụ va chạm diễn ra ở tốc độ chậm, những thùng benzol vẫn đổ, khiến nhiên liệu bốc cháy. Vài phút sau, tàu Mont Blanc phát nổ với lực tác động bằng 2.989 tấn thuốc nổ TNT.
Theo các nhà phân tích, vụ va chạm giữa hai tàu đã gây ra vụ nổ nhân tạo lớn nhất trong thời kỳ tiền hạt nhân. Vụ nổ đã nhanh chóng tàn phá thành phố cảng Halifax, khiến hơn 2.000 người thiệt mạng và hơn 5.000 người bị thương, chiếm gần 12% dân số khu vực. Chiếc tàu sắt khổng lồ thậm chí còn biến mất, tan thành nhiều mảnh, văng vào các khu dân cư cách xa cảng hàng km.
Không chỉ dừng lại ở đó, theo Live Science, vụ nổ còn tạo ra một cơn sóng thần cao tới 18m. Sóng thần đổ vào bờ, kết hợp với sóng xung kích từ vụ nổ bao phủ 132ha mặt đất và san bằng khu dân cư Richmond. Nhiệt độ ở thời điểm phát nổ vượt trên 5.000 độ C. Hơn 1.600 ngôi nhà bị phá hủy ngay lập tức và hơn 12.000 ngôi nhà bị hư hại. Sức mạnh của sóng xung kích đã làm vỡ hàng chục nghìn cửa sổ. Các mảnh kính bay vào mặt người dân, khiến 37 người bị mù hoàn toàn và hơn 250 người mất một mắt.
Hàng trăm vụ hỏa hoạn bùng phát khi các tòa nhà sụp đổ. Chẳng bao lâu sau, tiếng la hét của những người mắc kẹt vang lên. Bỏng trở thành nguyên nhân gây tử vong chính.
Gần như tất cả thủy thủ trên tàu Mont Blanc đều sống sót, ngoại trừ một người bị trúng mảnh vỡ. Trong khi đó, toàn bộ thủy thủ của tàu Imo, bao gồm cả thuyền trưởng và người điều hướng, đều thiệt mạng.
Trong những giờ tiếp theo, hàng ngàn thành viên quân đội, thủy thủ, thợ sửa ống nước và những người dân địa phương khác ở Halifax đã nhanh chóng đổ xô đến khu vực bị tàn phá để tham gia cứu hộ và hỗ trợ. Không lâu sau đó, lực lượng hỗ trợ nước ngoài từ tàu hải quân Mỹ và Anh cũng có mặt. Vụ nổ trở thành tin đầu trang trên toàn thế giới.
Các y tá, vốn đã quen với việc xử lý thương vong hàng loạt, nhanh chóng bắt tay vào hành động. Các bác sĩ phẫu thuật làm việc không ngừng nghỉ trong điều kiện không có gì ngoài thuốc gây mê. Bác sĩ nhãn khoa George Cox đã phải loại bỏ 79 nhãn cầu bị hủy hoại chỉ trong vòng 48 giờ.
Vụ nổ Halifax đã trở thành "tiêu chuẩn" để đo lường mức độ của các vụ nổ khác trong nhiều thập kỷ, cho đến khi vụ nổ bom nguyên tử ở Hiroshima, Nhật Bản, vào năm 1945 thay thế vị trí đứng đầu của nó.
Thảm họa xảy ra vào thời kỳ vàng của thành phố Halifax, khi dân số tăng mạnh do đây là trung tâm cung cấp tàu thuyền quân sự trong thời chiến. Trong Thế chiến I, Halifax là nơi có các căn cứ hải quân của Canada và Anh, các trung tâm cung ứng chính và một bệnh viện cho thương binh. Khi vụ nổ xảy ra, cảng Halifax đang rất đông đúc.
Đã hơn 1 thế kỷ trôi qua kể từ vụ nổ "kinh thiên" năm đó nhưng những ký ức về thảm họa này vẫn không dễ phai mờ. Tuy nhiên, Halifax ngày nay cũng đã thay đổi, phát triển thành một thành phố cảng sầm uất và xinh đẹp.
