Bộ Công Thương sắp tung đòn quyết định chặn đường tuồn thép cuộn cán nóng giá rẻ từ Trung Quốc

Ngày 8/3/2025, Bộ Công Thương đã chính thức áp thuế chống bán phá giá tạm thời với thép cuộn cán nóng (HRC) nhập khẩu từ Trung Quốc, với mức thuế dao động 19,38% - 27,83%. Đây là bước tiến quan trọng trong quá trình điều tra theo đơn kiện của 2 nhà sản xuất thép lớn trong nước là Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG) và Formosa Hà Tĩnh.

Song song với quyết định này, các hoạt động tham vấn và lấy ý kiến các bên liên quan cũng được triển khai nhằm hoàn thiện hồ sơ, làm rõ phạm vi và tiêu chí loại trừ sản phẩm đặc thù ra khỏi danh mục áp thuế.

Đến giữa tháng 5/2025, Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương) đã công bố danh sách các mác thép HRC đặc biệt có thể được xem xét miễn trừ áp thuế, đồng thời mời doanh nghiệp đóng góp ý kiến. Ngày 6/6 vừa qua, Cơ quan điều tra tiếp tục đề nghị các bên liên quan nghiên cứu, phản hồi về danh mục này để làm cơ sở đánh giá, loại trừ phù hợp.

Động thái trên nhằm đẩy nhanh tiến độ hoàn tất điều tra. Theo dự báo của Chứng khoán VCB (VCBS), Bộ Công Thương có thể đưa ra quyết định áp thuế chính thức ngay trong tháng 7 tới, với mức thuế nhiều khả năng được giữ nguyên, qua đó củng cố hàng rào bảo vệ cho các nhà sản xuất trong nước.

Bộ Công Thương đang đẩy nhanh tiến độ vụ điều tra chống bán phá giá thép cuộn cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ

Ở diễn biến khác, ngay sau khi thuế tạm thời có hiệu lực, thị trường đã ghi nhận dấu hiệu của việc lẩn tránh thuế sau khi Bộ Công Thương quyết định áp thuế tạm thời đối với thép HRC nhập khẩu từ Trung Quốc.

Tại ĐHĐCĐ năm 2025, ông Nghiêm Xuân Đa, Thành viên HĐQT kiêm Tổng Giám đốc của Tổng CTCP Thép Việt Nam (VNSTEEL, mã: TVN) cho biết: "Trong 3 tháng đầu sau khi áp thuế, chúng tôi quan sát thấy có hiện tượng Trung Quốc tìm cách né tránh. Cụ thể, họ dự kiến chuyển sang xuất khẩu những loại thép có khổ rộng hơn (thay vì cuộn phổ biến khoảng 1.800mm thì chuyển sang loại trên 2.000mm). Lý do là ở Việt Nam hiện chưa có nhà sản xuất nào làm ra thép cuộn cán nóng với khổ rộng như vậy, mà phổ biến chỉ sản xuất khổ từ 1.650mm đến 1.800mm".

Để ứng phó, các đơn vị trong hệ thống VNSTEEL đang phối hợp thu thập chứng cứ, báo cáo lên Cục Phòng vệ Thương mại nhằm kịp thời ngăn chặn hành vi lẩn tránh thuế. Tuy nhiên, cuộc chiến này không đơn giản, khi phía Trung Quốc cũng chủ động phản công.

"Các hiệp hội thép Trung Quốc đã thuê luật sư phản bác lại, cho rằng việc thay đổi chủng loại thép là hợp lệ, không phải hành vi lẩn tránh thuế", ông Đa cho biết.

Đáng chú ý, lãnh đạo VNSTEEL thừa nhận: "Nếu Trung Quốc kết hợp thêm nhiều yếu tố kỹ thuật để thay đổi mã HS, hợp thức hóa giấy tờ thì việc kiểm soát sẽ càng khó khăn hơn... nên không thể lơ là".

Chính phủ Việt Nam cũng đã vào cuộc quyết liệt, chỉ đạo Bộ Công Thương tăng cường kiểm tra, truy xuất nguồn gốc hàng hóa và siết chặt giám sát trong tất cả các khâu thương mại và phòng vệ. Theo ông Đa, Việt Nam không thể thụ động mà phải chủ động mở rộng các biện pháp kỹ thuật phòng vệ, bảo vệ ngành thép nội địa trước nguy cơ gian lận thương mại và tình trạng thép nước ngoài "đội lốt" Việt Nam để né thuế.

>> Hòa Phát (HPG) lùi lịch khởi công dự án thép ray 10.000 tỷ đồng tại Quảng Ngãi: Vướng mắc ở đâu?