Chuyên gia nêu bật 4 ‘thế lực’ sẽ thách thức sự thống trị của đồng USD
Một nhóm nghiên cứu từ Viện Brookings cho biết vị thế của đồng USD sẽ phải đối mặt với những thách thức quan trọng trong tương lai.
Các nhà nghiên cứu từ Viện Brookings đã chỉ ra sự thay đổi vị thế của đồng USD trên thị trường tài chính toàn cầu, khi việc sử dụng đồng bạc xanh liên tục giảm trong nhiều thập kỷ qua.
Mặc dù đồng tiền Mỹ vẫn thống trị dự trữ của các Ngân hàng Trung ương và hoạt động thương mại quốc tế, nó chỉ chiếm 59% tổng dự trữ toàn cầu vào đầu năm 2024 - giảm so với mức 71% vào năm 1999, theo ước tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Trong khi đó, tỷ lệ dự trữ tiền tệ phi truyền thống đã tăng nhẹ. Dữ liệu của IMF cho thấy các loại tiền tệ như đồng AUD, đồng franc Thụy Sĩ và đồng nhân dân tệ chiếm 11% tổng dự trữ của NHTW vào đầu năm nay, tăng từ mức 2% được ghi nhận vào năm 1999.
Sự suy giảm này làm dấy lên một số lo ngại trong số các nhà đầu tư rằng đồng USD có thể sớm bị loại khỏi vị thế thống trị của mình trên thị trường tài chính. Hầu hết các chuyên gia cho rằng điều đó vẫn chưa thể xảy ra, nhưng nhóm nghiên cứu đã chỉ ra 4 thách thức chính mà đồng USD đang phải đối mặt.
1. Các lệnh trừng phạt của Mỹ
Mỹ bắt đầu thực hiện lệnh trừng phạt đối với Nga và các nước đồng minh sau khi xung đột giữa Moscow và Ukraine xảy ra vào năm 2022. Điều đó đã kích hoạt một làn sóng phi USD hóa ở Nga và nhiều quốc gia BRICS khác. Những quốc gia này đang tìm cách chuyển hướng khỏi đồng tiền Mỹ như một phản ứng trước các hạn chế thương mại của phương Tây.
Đặc biệt, Nga đã tiến hành nhiều bước để phi USD hóa mạnh mẽ nền kinh tế của mình. Nước này chuyển hướng sang nhân dân tệ - một loại tiền tệ đối thủ với đồng bạc xanh và chuẩn bị ra mắt một nền tảng thanh toán thay thế không phụ thuộc vào đồng USD.
Trung Quốc, quốc gia chứng kiến nhiều doanh nghiệp của mình phải chịu lệnh trừng phạt từ Mỹ vào tuần trước, cũng báo hiệu sự chuyển hướng khỏi đồng USD và quảng bá đồng nhân dân tệ như một giải pháp thay thế.
Các nhà nghiên cứu của Viện Brookings nhận định: "Nếu Mỹ tùy tiện áp dụng lệnh trừng phạt, hành động đơn phương và không cải thiện chính sách ngoại giao kinh tế, đồng USD có thể bị truất ngôi".
2. Nợ Mỹ
Gánh nặng nợ ngày càng tăng của Mỹ có thể khiến nhà đầu tư cảnh giác hơn với đồng USD, đặc biệt là nếu xuất hiện lo ngại rằng Mỹ có thể không trả được nợ.
Mặc dù số dư nợ của nước này vẫn chưa vượt quá mức không bền vững, tốc độ chi tiêu nhanh chóng của Chính phủ được cho là không giúp ích gì cho thị trường.
Các nhà nghiên cứu bình luận: "Bất ổn chính trị hơn nữa có thể làm suy yếu niềm tin của các nhà đầu tư vào đồng USD".
3. Công nghệ thanh toán cải tiến
Các hệ thống thanh toán tiên tiến hơn đã giúp việc trao đổi các loại tiền tệ phi truyền thống trở nên dễ dàng hơn. Điều này sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu đối với đồng USD, vốn từ lâu được coi là phương tiện trao đổi phổ biến nhất.
Eswar Prasad, thành viên cấp cao tại Viện Brookings, giải thích: "Việc chuyển đổi các loại tiền tệ sang đồng USD và ngược lại thường dễ dàng và rẻ hơn so với việc trao đổi chúng với nhau. Nhưng ví dụ, Trung Quốc và Ấn Độ sẽ sớm có thể đổi trực tiếp đồng nhân dân tệ sang đồng rupee mà không quá tốn kém. Do đó, sự phụ thuộc vào đồng USD như một loại 'tiền tệ trung gian' sẽ giảm".
4. Tiền tệ kỹ thuật số
Tiền tệ kỹ thuật số do các NHTW phát hành (CBDC) cũng có thể giúp việc trao đổi các loại tiền tệ phi truyền thống dễ dàng và rẻ hơn.
Trung Quốc hiện đang phát triển một CBDC như vậy và CIPS, hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới của nước này, cũng "phát triển nhanh chóng" trong vài năm qua.
Fed đã tạo ra mạng lưới thanh toán tức thời của riêng mình, nhưng vẫn chưa có động thái phát triển một CBDC. Nhóm nghiên cứu của Brookings cho rằng điều đó đồng nghĩa với việc Mỹ có nguy cơ tụt hậu so với các quốc gia khác, nơi công nghệ thanh toán kỹ thuật số đang phát triển nhanh chóng.
Tuy nhiên, bất chấp những cảnh báo, hầu hết các chuyên gia tiền tệ không tin rằng phi USD hóa là mối đe dọa trong ngắn hạn đối với Mỹ hay đồng tiền của nước này.
Hiện tại, theo một chuyên gia hàng hóa, đồng bạc xanh không có đối thủ cạnh tranh nào trên thị trường tài chính trong khi các quốc gia cố gắng phi USD hóa có nguy cơ phải chịu nhiều hậu quả kinh tế, như tăng trưởng chậm hơn và mất giá trị đầu tư.
Theo Business Insider
