Độc đáo khu chợ huyện trăm năm vẫn giữ nguyên kiến trúc: Từng là chợ quê sầm uất nhất vùng với khu nhà trình tường mang dấu ấn đặc biệt
Giữa vùng đồng bằng trù phú vùng Bắc Bộ, khu chợ này như một bức họa làng quê xưa còn sót lại giữa nhịp sống hiện đại, "bảo vật sống" lưu giữ nhiều nét văn hóa xa xưa.
Vết tích trăm năm
Tọa lạc tại xã Tân Việt, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương - chợ Côm là một trong những khu chợ cổ lâu đời còn sót lại, gắn liền với lịch sử phát triển vùng châu thổ sông Hồng. Với diện tích hơn 7km2 và dân số gần 9.300 người (theo thống kê 1999), Tân Việt từng là một trung tâm buôn bán sầm uất. Chợ Côm, cùng với chợ Cháy, chợ Vàng, từng là "trục xương sống" giao thương của cả vùng.
Điểm nhấn khiến chợ Côm khác biệt nằm ở khu nhà trình tường cổ – một công trình hơn 100 năm tuổi, được dựng từ thời cụ cai Nhâm - một người hào phú từng tài trợ xây dựng. Ngôi nhà lợp mái tôn, tường vôi dày, phủ rêu và dấu vết thời gian, mang theo lối kiến trúc truyền thống độc đáo bằng xỉ vôi – hiếm gặp trong kiến trúc chợ làng Việt xưa.
Không chỉ là mái che cho buôn bán, khu nhà ấy là một phần ký ức vật chất của làng. Nó là chứng nhân âm thầm cho sự giao thoa của thương mại, văn hóa và sự gắn kết cộng đồng – điều mà mọi đô thị hiện đại đều khao khát tái dựng.
Không mở cửa hàng ngày như chợ hiện đại, chợ Côm giữ nếp cũ - họp theo phiên. Mỗi tháng hai phiên chính, vào ngày mùng 2 và 7 âm lịch.
Những buổi chợ sớm, làn sương còn chưa tan hết trên những ruộng lúa, đã thấy người ra kẻ vào, gánh gồng rộn ràng. Người bán, người mua, lời chào hỏi thân quen - một không khí mộc mạc, gần gũi và hiếm hoi giữa nhịp sống ngày càng bị công nghệ hóa.
Đặc biệt, phiên chợ ngày 27 tháng Chạp âm lịch là phiên lớn nhất, nhộn nhịp nhất trong năm. Khi ấy, cả vùng như đổ về, người mua sắm Tết, người chúc nhau câu lành. Sắc xuân hiện ra qua những gian hàng hoa đủ màu: cúc, lay ơn, hồng, thuộc dược... một "lễ hội mùa" đúng nghĩa.
Chợ Côm không cần hào nhoáng, không có các ki-ốt hiện đại, nhưng lại đầy đủ những thứ cần nhất: từ bó rau vừa hái, quả cà mới hái đến thịt, cá, gạo, muối, mắm - tất cả đều mang mùi quê nhà.
Đặc biệt, các món ăn truyền thống như kẹo vừng, kẹo lạc, bánh rán nóng hổi… luôn đắt khách. Hương vị giản dị ấy là thứ kết nối ký ức tập thể bởi nó không đơn thuần là món ăn, mà là "hương quê" đọng lại trong ký ức bao thế hệ.
Nằm lặng lẽ bên trong chợ Côm là một công trình kiến trúc hiếm hoi còn sót lại giữa đồng bằng Bắc Bộ – khu nhà trình tường hơn trăm năm tuổi. Đây không phải là kiểu nhà dân thường, mà là một dạng kiến trúc độc bản, kết tinh giữa kỹ thuật xây dựng thủ công và vật liệu truyền thống xưa: gạch đất nung, vôi vữa trộn xỉ than và mật mía.
Các mảng tường dày, phủ lớp rêu cổ kính, không cần trát xi măng vẫn đứng vững qua thời gian. Những vòm cửa hình cung thấp thoáng bóng dáng kiến trúc nhà nho xưa, vừa mang nét thâm trầm, vừa gần gũi như mái đình làng. Trần nhà lợp tôn sau này để che nắng mưa, nhưng khung móng, chân tường vẫn giữ nguyên hồn cốt cũ: Đậm chất kiến trúc Bắc Bộ truyền thống.
Không đơn thuần là nơi buôn bán, khu trình tường của chợ Côm còn là bảo tàng sống của kiến trúc dân gian, nơi vật liệu địa phương kết hợp với bàn tay người thợ làng tạo nên một công trình vừa mộc mạc, vừa trường tồn.
Mỗi vết nứt, mỗi mảng rêu, mỗi viên gạch cũ ở đây đều như thì thầm một câu chuyện cũ kỹ - chuyện về buổi chợ xưa, về tiếng rao, tiếng nói cười đã hòa vào đất.
Giữ lại hồn quê trong bối cảnh đô thị hóa
Giữa làn sóng bê tông hóa đang tràn tới cả vùng nông thôn, chợ Côm là minh chứng cho giá trị bền vững của chợ quê truyền thống. Việc bảo tồn chợ không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền, mà là ý thức văn hóa của cả cộng đồng của những người còn trân trọng cội nguồn.
Chợ Côm không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là biểu tượng tinh thần của Tân Việt nói riêng và huyện Thanh Hà nói chung. Những phiên chợ là dịp để bà con gặp gỡ, trò chuyện, chia sẻ - một cách rất tự nhiên để duy trì tình làng nghĩa xóm đã ăn sâu vào máu thịt người Việt.
Chợ Côm đứng giữa ngã ba thời đại: một bên là hiện đại hóa không thể cưỡng, một bên là ký ức cần giữ gìn. Con đường khôn ngoan là dung hòa. Nếu được quy hoạch bảo tồn tốt, chợ hoàn toàn có thể trở thành điểm nhấn du lịch cộng đồng – nơi du khách không chỉ được mua bán, mà còn sống lại khoảnh khắc làng quê Bắc Bộ nguyên bản.
Bởi lẽ, chợ Côm không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa, mà còn là nơi trao truyền ký ức, văn hóa và bản sắc Việt trong vòng quay không ngừng của thời gian.
.jpg "Bỏ làm công nhân, anh nông dân Tây Ninh khởi nghiệp bán \"đặc sản quê\", giờ là sản phẩm nổi tiếng, thu nhập cao ngất ngưởng")
.jpg "Chỉ 1 thập kỷ, nông dân Hải Dương đổi đời nhờ trồng giống cây \"dễ chăm – khó chán\", năm nào cũng lãi hàng trăm triệu đồng")
.jpg "Bứt phá khỏi hộ nghèo, nông dân Huế nuôi thứ \"tắm suối\" theo cách khác lạ mà thu về cả trăm triệu mỗi năm")
.jpg "Thay đổi suy nghĩ, nông dân Nghệ An nuôi thứ \"đặc sản\" vô cùng kỳ lạ, một năm thu đến hàng trăm triệu đồng")
.jpg "Bỏ dê, bỏ heo, nông dân Long An giàu lên chóng mặt nhờ nuôi “con lạ”, kiếm hàng trăm triệu dễ dàng")
.jpg "Hướng tới đổi mới, nông dân Bắc Ninh áp dụng mô hình \"gì cũng nuôi\", doanh thu bình thường mỗi năm cả tỷ đồng")
.jpg "Nông dân Lạng Sơn trồng \"lá phổi xanh\" theo xu hướng mới, giờ cuộc sống no ấm, lãi cả trăm triệu mỗi năm")
