Nhà thầu Trung Quốc tuyên bố tái khởi động dự án mở rộng tuyến đường sắt sau nhiều năm đắp chiếu, tổng vốn đầu tư 138.000 tỷ đồng
Bộ trưởng Tài chính Kenya, ông John Mbadi, cho biết một nhóm các công ty Trung Quốc sẽ đầu tư khoảng 40% số vốn cho dự án. Đổi lại, họ sẽ được phép vận hành tuyến đường sắt và thu phí trong một thời gian để lấy lại vốn.
Sau nhiều năm đình trệ, dự án mở rộng tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn của Kenya đến biên giới Uganda đang được “hồi sinh” nhờ một đề xuất tài trợ mới từ phía Trung Quốc. Cụ thể, Chính phủ Kenya cho biết, với cơ chế tài chính mới, nước này có thể khởi động lại dự án xây dựng đoạn đường sắt dài 475km từ thị trấn Naivasha đến Malaba, với tổng vốn đầu tư khoảng 5,3 tỷ USD (hơn 138.000 tỷ đồng).
Bộ trưởng Tài chính Kenya, ông John Mbadi, cho biết một nhóm các công ty Trung Quốc sẽ đầu tư khoảng 40% số vốn cho dự án. Đổi lại, họ sẽ được phép vận hành tuyến đường sắt và thu phí trong một thời gian để lấy lại vốn. Thời gian cụ thể được vận hành sẽ do hai bên bàn bạc và thống nhất sau.
Khoảng 30% vốn còn lại sẽ do Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc (China Exim Bank) cho vay – đây cũng là đơn vị từng tài trợ cho giai đoạn đầu dài 590km từ Mombasa đến Naivasha. Tuy nhiên, việc mở rộng tuyến đường sắt đến Malaba đã bị dừng lại từ năm 2019 sau khi phía Trung Quốc yêu cầu đánh giá lại tính khả thi về kinh tế của dự án.
Chiến lược tài chính mới còn bao gồm việc đàm phán một khoản vay với thời gian ân hạn kéo dài đến sau năm 2029 – thời điểm mà Kenya dự kiến sẽ trả xong hơn 80% khoản nợ của giai đoạn trước. Phần vốn còn lại, khoảng 30%, sẽ do Chính phủ Kenya tự chi trả, chủ yếu thông qua Quỹ phát triển đường sắt hoặc bằng cách thế chấp nguồn thu từ quỹ này.
Trước đó, Đại sứ Trung Quốc tại Kenya, bà Guo Haiyan, khẳng định Bắc Kinh sẽ tiếp tục hỗ trợ chương trình phát triển của Kenya, đặc biệt là việc nối dài tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn từ Naivasha đến biên giới Uganda.
Các nhà phân tích nhận định, đề xuất tài chính lần này cho thấy Trung Quốc đang thay đổi cách tiếp cận trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI). Thay vì tập trung vào các khoản vay song phương như trước đây, Trung Quốc đang dần chuyển sang mô hình hợp tác công – tư (PPP), trong bối cảnh nước này ngày càng thận trọng hơn với việc đầu tư vào các dự án hạ tầng ở nước ngoài.
Việc mở rộng tuyến đường sắt được kỳ vọng sẽ thúc đẩy thương mại khu vực, nối liền Kenya với Uganda, Rwanda, Nam Sudan và đặc biệt là Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) – quốc gia giàu tài nguyên và là nơi Trung Quốc có lợi ích khai khoáng lớn.
Ông Zajontz nhận định: “Kế hoạch tài chính mới là minh chứng rõ ràng cho sự thay đổi chiến lược của Sáng kiến Vành đai và Con đường, khi Trung Quốc ngày càng thúc đẩy việc các doanh nghiệp trong nước đầu tư vốn cổ phần vào các dự án hợp tác công – tư (PPP) tại châu Phi”. Ông cũng dự báo rằng mô hình kết hợp giữa vốn vay và vốn góp từ các công ty Trung Quốc sẽ trở nên phổ biến hơn trong những năm tới.
Tuy nhiên, chuyên gia địa – kinh tế Aly-Khan Satchu lại đưa ra cảnh báo rằng Kenya có thể đã quá vội vàng khi công bố nguồn tài trợ từ Trung Quốc như thể đó là điều chắc chắn, trong khi thực tế “vẫn chưa có gì được giải ngân”.
