TMT và tham vọng 30.000 trạm sạc: Giấc mơ tỷ đô hay cuộc chơi quá tầm?

CTCP Ô tô TMT (mã chứng khoán: TMT) vừa công bố thông tin thành lập công ty con để thực hiện chiến lược phát triển hệ thống 30.000 trạm sạc xe điện tại Việt Nam. Đây được xem là bước đi đầy tham vọng trong bối cảnh thị trường trạm sạc tại Việt Nam đang có ông lớn VinFast khai thác.

Theo công bố, TMT thành lập CTCP Đầu tư và Kinh doanh trạm sạc xe điện TMT với vốn điều lệ 100 tỷ đồng, trong đó TMT góp 98%. Công ty mới dự kiến hoàn tất góp vốn trong tháng 8/2025, do ông Bùi Văn Hữu – Chủ tịch TMT – giữ vị trí Chủ tịch HĐQT.

Thị trường trạm sạc còn dư địa lớn

Việt Nam đang thúc đẩy chiến lược chuyển đổi xanh, với hàng loạt chính sách hỗ trợ phát triển xe điện. VinFast hiện là doanh nghiệp tiên phong và duy nhất phủ sóng hàng nghìn trạm sạc trên cả nước. Trong khi đó, các hãng xe điện khác vẫn gặp khó khăn lớn vì thiếu hạ tầng sạc. Đây được xem là “rào cản lớn nhất” khiến người dùng khó chuyển đổi sang các dòng xe không thuộc hệ sinh thái VinFast.

Chính vì vậy, thị trường trạm sạc còn rất nhiều dư địa để phát triển, quy mô lên đến hàng tỷ USD nếu khai thác tốt. Tuy nhiên, đến nay, rất ít doanh nghiệp bước vào "cuộc chơi" này, vì sao?.

Chi phí hạ tầng là thách thức đầu tiên. Ước tính mỗi trụ sạc có thể tiêu tốn từ hàng trăm triệu đến cả tỷ đồng, chưa kể chi phí thuê mặt bằng, vận hành, bảo trì và đầu tư điện lưới.

Ngoài ra, việc triển khai trạm sạc đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ với ngành điện để đảm bảo công suất đủ mạnh, đặc biệt với trạm sạc nhanh. Pháp lý cũng là bài toán nan giải khi doanh nghiệp muốn triển khai tại khu dân cư, chung cư, trung tâm thương mại… nhưng vướng các quy định hoặc thiếu sự đồng thuận.

Một trở ngại không kém quan trọng là cạnh tranh. VinFast đã đi trước một chặng đường dài, nắm giữ lợi thế “người đến trước”, phủ trạm tại các vị trí đắc địa và sở hữu hệ sinh thái đồng bộ từ xe điện, pin đến hạ tầng sạc.

>> Vận động 40.000 nhân viên dùng xe VinFast, công ty lớn được Vingroup (VIC) ưu tiên hợp tác đầu tư

Tham vọng 30.000 trạm sạc, TMT có gì?

So với mặt bằng chung, tham vọng của TMT là không hề nhỏ. Để dễ hình dung, hiện Việt Nam có khoảng 17.000 cửa hàng xăng dầu, trong khi TMT đặt mục tiêu tới 30.000 trạm sạc – tức gần gấp đôi số lượng điểm bán xăng dầu hiện tại.

Tham vọng là vậy, nhưng nguồn lực của TMT ra sao mới là điều lại khiến nhiều người quan tâm. Xét về kết quả kinh doanh, năm 2024, doanh nghiệp bất ngờ báo lỗ ròng 325 tỷ đồng. Tổng nợ phải trả cuối quý I/2025 lên tới 1.585 tỷ đồng, chiếm hơn 90% tổng tài sản.

Doanh thu của TMT từng đạt đỉnh hơn 3.300 tỷ đồng (năm 2016), song đã lao dốc trong những năm gần đây. Lợi nhuận sau thuế năm 2022 chỉ còn hơn 48 tỷ đồng. Năm 2024, công ty kinh doanh dưới giá vốn, chịu áp lực lớn từ chi phí lãi vay và hàng tồn kho.

Kết quả kinh doanh của TMT Motor

TMT cho biết đang tái cấu trúc mạnh mẽ toàn bộ doanh nghiệp, từ sản phẩm, nhà cung cấp đến mô hình kinh doanh. Kế hoạch làm trạm sạc cũng nằm trong chiến lược xoay trục này.

Hành trình tái cơ cấu, giảm hàng tồn kho, cắt giảm những mảng kinh doanh kém hiệu quả, tổng tài sản của TMT cũng giảm mạnh theo. Đến cuối quý I/2025, tổng tài sản còn 1.731 tỷ đồng, bằng một nửa so với giai đoạn cao điểm năm 2022. Song song với tài sản giảm thì nợ phải trả cũng giảm theo, tuy vậy tỷ trọng nợ phải trả trên tổng tài sản cao, đến 90%. Đáng chú ý, trong tổng hơn 1.585 tỷ đồng nợ phải trả, thì các món nợ vay tài chính chỉ còn chiếm 1/3, đạt 541 tỷ đồng (gồm vay tài chính ngắn và dài hạn).

Một số chỉ tiêu tài chính của TMT Motor

>> Việt Nam đang sở hữu mật độ trạm sạc xe điện cao hàng đầu thế giới, vượt xa Mỹ

Để “nuôi” 30.000 trạm sạc, TMT sẽ cần không chỉ vốn lớn, mà còn phải có chiến lược hợp tác, chia sẻ hạ tầng, hoặc phát triển theo mô hình đối tác – nhượng quyền – liên doanh.

Tham vọng của TMT trong lĩnh vực trạm sạc là một bước đi táo bạo, đặt trong bối cảnh thị trường đang rộng mở nhưng cũng đầy rủi ro. Bài toán đặt ra cho doanh nghiệp vẫn là hướng đi của TMT ra sao, tiêu chí để các đối tác đồng hành thế nào, làm sao để tạo niềm tin vào khả năng khai thác hiệu quả để thuyết phục người đồng hành.

Thành công hay thất bại sẽ phụ thuộc vào cách doanh nghiệp giải bài toán vốn, mô hình triển khai và đặc biệt là khả năng tìm được “lối đi riêng” để không bị khuất bóng dưới cái bóng quá lớn của người đi trước.

>> Công ty logistics 16 năm tuổi muốn xây mạng lưới trạm sạc riêng cho VinFast