Vị vua duy nhất lên ngôi 2 lần, tất cả con trai đều làm vua, cưới người hơn 13 tuổi làm Hoàng hậu
Ông là người duy nhất trong số 108 vị vua chúa của 15 triều đại phong kiến Việt Nam có hai lần lên ngai vàng (7 niên hiệu).
Vua Lê Thần Tông (1607-1662) tên húy là Lê Duy Kỳ, là vị vua thứ 17 của nhà Hậu Lê. Ông là con trai trưởng của vua Lê Kính Tông, lên ngôi năm 1619, khi mới 12 tuổi.
Sách Đại Việt sử ký toàn thư viết: "Vua sống mũi cao, mặt rồng, thông minh, học rộng, mưu lược sâu, văn chương giỏi, đáng khen là bậc vua giỏi".
Vua Lê Thần Tông lên ngôi khi mới 12 tuổi. Ảnh minh họa
Thế nhưng lúc ông sinh ra, vua nhà Lê chỉ còn trên danh nghĩa, mọi quyền hành ở Đàng ngoài đều thuộc họ Trịnh, còn Đàng trong thì chúa Nguyễn cát cứ.
Thần Tông làm vua 24 năm thì nhường ngôi cho con trai 13 tuổi Lê Duy Hựu (hiệu là Chân Tông) và trở thành Thái thượng hoàng. Tuy nhiên, ở ngôi chỉ được 7 năm thì Lê Chân Tông ốm, qua đời nên Thái thượng hoàng trở lại làm vua.
Làm vua lần thứ hai được 13 năm thì đến năm 1662, Lê Thần Tông qua đời, táng tại Ngọc Long, xã Quần Lai, huyện Dương Lôi (nay là huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa).
Nối ngôi Thần Tông là con trai thứ tên Lê Duy Vũ (hiệu là Huyền Tông), ở ngôi 9 năm thì ốm, chết. Kế vị cũng là một con trai nữa của Thần Tông tên Lê Duy Hợi (hiệu là Gia Tông) nhưng ông cũng không qua được bạo bệnh sau 4 năm sở hữu ngôi báu.
Tiếp đó, con út của Lê Thần Tông tên Lê Duy Hợp (hiệu là Hy Tông) nối ngôi. Lê Hy Tông là người con ở ngôi lâu nhất - 30 năm.
Theo một số nhà nghiên cứu, Lê Duy Kỳ là người duy nhất trong số 108 vị vua chúa của 15 triều đại phong kiến Việt Nam có hai lần lên ngai vàng (7 niên hiệu). Ông sinh 10 người con, trong đó có 4 con trai và cả 4 người đều lên làm vua.
Không những thế, Thần Tông còn tạo ra kỷ lục đặc biệt khi ông là vị vua Việt Nam đầu tiên lấy vợ Tây và cũng là vua có nhiều vợ là người các dân tộc. Ông có 6 vợ thì 4 bà là người ngoại quốc.
Bộ tượng vua Lê Thần Tông và các bà vợ. Ảnh tư liệu
Sách Đại Việt sử kí toàn thư (Bản kỉ tục biên, quyển 18) viết: "Vua lấy con gái của vương (chỉ Trịnh Tráng, lúc này được phong làm Thanh Đô Vương) là Trịnh Thị Ngọc Trúc, lập làm Hoàng hậu.
Trước đây, Ngọc Trúc đã lấy bác họ của vua là Cường Quận công Lê Trụ và đã sinh hạ được 4 người con. Khi ấy, Lê Trụ bị giam trong ngục, vương đem con gái gả cho vua, vua liền nhận vào cung".
Khi ấy, vua mới 23 tuổi còn bà Trịnh Thị Ngọc Trúc đã ở tuổi 36, hơn vua 13 tuổi.
Ngoài lập hậu, vua Lê Thần Tông còn lấy một số phụ nữ nước ngoài làm vợ. Trong số 6 người vợ của vua, ngoài Hoàng hậu Ngọc Trúc và bà phi người Mường, những người còn lại là các phi tần người Xiêm (Thái Lan ngày nay), Hán (Hoa), Ai Lao (Lào ngày nay) và Hòa Lan (tức Hà Lan).
Người vợ thứ sáu có tên Orona - là bà hoàng người châu Âu duy nhất trong các triều đại phong kiến Việt Nam.
Trong cuốn Tường trình về Đàng Ngoài (Historie du Royaume de Tunquin), linh mục người Pháp Alexandre de Rhodes chép nhiều việc về thời Lê - Trịnh, có đoạn cho biết người vợ thứ 6 của vua Lê Thần Tông là cung phi người Hà Lan.
Sách này cũng ghi việc chúa Đàng Ngoài đã cầu cứu các thương gia người Hà Lan khi ấy đã chiếm đóng Java (Indonesia), xin cung cấp cho một số tàu tròn... Và người Hà Lan đã đồng ý ngay vì biết vua chúa Đàng Ngoài cần những tàu đó để tiến đánh chúa Đàng Trong.
Vào những năm 20 của thế kỷ XX, nhà sử học Charles Robequin trong cuốn Le Thanh Hoa (xứ Thanh Hóa) - sách nghiên cứu về lịch sử, địa lý, phong tục, con người Thanh Hóa - cũng đề cập ông Lê Duy Kỳ là người Việt Nam đầu tiên lấy vợ người châu Âu.
Theo các tài liệu, người vợ Hà Lan của vua tên Orona là con gái Phó Toàn quyền Hà Lan tại Đài Loan. Năm 1630, trong chuyến sang Việt Nam, bà Orona được gặp vua Lê Thần Tông ở Thăng Long. Nghe lời khuyên của bố, bà đã ở lại làm vương phi của vua Lê.
Cả 6 người vợ của vua đều sống hòa thuận với nhau. Tương truyền, 6 pho tượng nhập thần của 6 bà vợ vua Lê Thần Tông ở chùa Mật Sơn (Thanh Hóa) là do 6 bà cùng lòng cùng sức bỏ tiền công đức ra làm, với nguyện ước mãi mãi bên nhau.
