VAFI, VCCI, Vingroup, Masan, TCB... góp ý gì khiến Bộ Tài chính rút đề xuất đánh thuế ngay khi nhận cổ tức bằng chứng khoán?
Bộ Tài chính quyết định rút đề xuất đánh thuế ngay khi nhận cổ tức bằng chứng khoán, giữ nguyên quy định nộp thuế tại thời điểm chuyển nhượng như hiện hành.
Ngày 6/10, Bộ Tài chính công bố bảng tổng hợp ý kiến, tiếp thu và giải trình đối với dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 126/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ, quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế.
Sau khi lấy ý kiến rộng rãi từ các cơ quan, tổ chức, hiệp hội và doanh nghiệp, Bộ Tài chính quyết định bỏ đề xuất đánh thuế ngay tại thời điểm nhận cổ tức bằng chứng khoán, đồng thời giữ nguyên quy định hiện hành, theo đó thuế chỉ phát sinh khi cá nhân chuyển nhượng cổ phiếu thưởng.
Theo Bộ Tài chính, bối cảnh nền kinh tế đang ưu tiên nguồn lực cho khu vực tư nhân theo tinh thần Nghị quyết 68 và chuẩn bị cho lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán, nên việc khấu trừ, kê khai và nộp thuế ngay khi trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ gây khó khăn cho cả doanh nghiệp lẫn cá nhân.
Cụ thể, với cá nhân, khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu nhưng chưa bán, đây mới chỉ là giấy tờ có giá, chưa hình thành dòng tiền thực tế để nộp thuế. Với doanh nghiệp, nếu phải khấu trừ và nộp thuế thay, họ buộc phải chuẩn bị một khoản tài chính lớn, ảnh hưởng đến dòng vốn và hoạt động sản xuất - kinh doanh.
Các Bộ ngành, tổ chức, doanh nghiệp đã góp ý gì?
Đề xuất đánh thuế ngay với cổ tức bằng chứng khoán của Bộ Tài chính nhận được sự tán đồng của Bộ Y tế, Ủy ban Dân tộc, Đài Tiếng nói Việt Nam, UBND tỉnh Vĩnh Long, UBND tỉnh Lạng Sơn...
Tuy nhiên, nhiều Bộ khác cũng có ý kiến, gồm: Bộ Nội vụ, Bộ Ngoại giao, Thanh tra Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Công an, Bộ Tư pháp. Nội dung góp ý chủ yếu xoay quanh việc làm rõ tính phù hợp với các luật hiện hành và tác động đến thị trường.
Trong khi đó, các tổ chức và doanh nghiệp phần lớn ủng hộ phương án đánh thuế tại thời điểm chuyển nhượng cổ tức.
Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) đặt câu hỏi: “Nếu cùng phải đóng thuế ngay tại thời điểm nhận, tại sao nhà đầu tư phải ưu tiên chọn cổ phiếu, trong khi cổ tức tiền mặt vừa đem lại dòng tiền ngay lập tức, vừa có sẵn nguồn để nộp thuế và không phải chịu rủi ro tiềm ẩn trong tương lai như cổ phiếu?”.
Ngoài ra, đơn vị này cũng đề xuất có cơ chế bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư thua lỗ bằng cách chỉ đánh thuế đối với các giao dịch có lãi.
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) góp ý rằng chia cổ tức bằng cổ phiếu không tạo ra thu nhập thực tế cho cổ đông tại thời điểm nhận cổ tức. Về bản chất, đây chỉ là điều chỉnh kỹ thuật trong cấu trúc vốn, làm tăng số cổ phiếu lưu hành nhưng không làm tăng tổng giá trị tài sản của cổ đông. Việc đánh thuế ngay có thể làm suy giảm động lực đầu tư dài hạn.
VCCI dẫn chứng, theo số liệu từ cơ quan thuế, trong giai đoạn 2016 - 2024, số thuế thu nhập cá nhân (TNCN) thực thu từ cổ tức bằng chứng khoán đạt khoảng 1.318 tỷ đồng, trong khi nếu thu ngay khi chia thì con số ước tính có thể khoảng 17.420 tỷ đồng. Có thể suy đoán rằng phần lớn cổ đông đã chọn nắm giữ cổ phiếu lâu dài. Như vậy, hơn 10.000 tỷ đồng “chưa thu” này thực chất đang nằm trong doanh nghiệp, phục vụ tái đầu tư sản xuất - kinh doanh, tạo việc làm và đóng góp gián tiếp vào tăng trưởng GDP cũng như nguồn thu ngân sách ổn định, bền vững trong dài hạn. Nếu buộc thu ngay, dòng vốn này có thể bị rút ra, làm giảm khả năng tái đầu tư và phát triển của doanh nghiệp.
Về phía doanh nghiệp, Vingroup, Vinhomes, Masan đều đề nghị chỉ đánh thuế khi cá nhân chuyển nhượng chứng khoán, chuyển nhượng vốn hoặc rút vốn. Lý do là đề xuất đánh thuế ngay chưa phù hợp với nguyên tắc tính thuế TNCN tại thời điểm thực tế phát sinh thu nhập. Tại thời điểm nhận thưởng, cá nhân chưa có dòng tiền để nộp thuế, còn công ty chi trả phải ứng tiền để khấu trừ hoặc nộp thay.
Phương án hiện hành giúp tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào sản xuất - kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, qua đó góp phần vào tăng trưởng kinh tế chung.
Techcombank (TCB) cũng đồng tình với các quan điểm trên, cho rằng đề xuất đánh thuế ngay gây khó khăn cho cả cổ đông và doanh nghiệp.
Trong khi đó, Kiểm toán Deloitte đưa ra ý kiến là cho phép cá nhân tự chọn 1 trong 2 thời điểm là lúc vừa nhận cổ tức hoặc khi chuyển nhượng.
